است : «اگر سپاس بگزاريد ، [نعمت هاى] شما را خواهم افزود ؛ و[لى] اگر كفر بورزيد ، [خواهيد ديد كه] به يقين ، عذاب من سخت است» ¹ . ²
شارح ، اين وجه از كفر را در مقابل «شكر» و «سپاس از نعمت ها» دانسته و مراد از شكر نعمت را اعتراف به نعمت هاى پيدا و پنهان الهى مى داند. وى همچنين ، بر اين باور است كه انجام دادن كارهاى شايسته ، اطاعت از دستورهاى خداوند و دورى از گناه، نيز هر كدام ، راهى براى شكر نعمت هاى الهى اند . در مقابل، كفر نعمت همان ناسپاسى است كه افزون بر اين كه سبب از بين رفتن نعمت هاست و مانع افزايش يا بركت يافتن آنها مى شود ، آنهاست عقوبت دنيوى و اخروى را نيز در پى خواهد داشت. ³
مرحوم ملاصالح در شرح برخى از روايات ، به اين وجه از كفر اشاره كرده است . براى نمونه ، وى روايتى را كه مى گويد: «ناسزا گويى به مؤمن، فسق، و كشتن او، كفر است» ، چنين شرح داده است كه چنانچه قاتل ، اين عمل را با اعتقاد به حلال بودنش انجام نداده باشد، مى توان مراد از كفر را در اين روايت ، كفر نعمت دانست ؛ بدين معنا كه قاتل، حقّ اُلفت و برادرى را ـ كه خداوند در بين مؤمنان قرار داده است ـ به جا نياورده و به جنگ با برادر خود پرداخته است. ⁴

سه . كفر به معناى ترك دستور خداوند

امام صادق عليه السلام در باره اين وجه از كفر ، به آيه اى اشاره كرده است كه در آن آيه ، خداوند به بنى اسرائيل مى فرمايد:
«و آن هنگام كه از شما پيمان گرفتيم كه خون يكديگر را نريزيد و يكديگر را از