نفي برداشت تحريف از صحيحه هشام در « الكافي » - صفحه 198

است.
علاوه بر روايات منقول از اصحابِ اَعداد ، كه همگى ، تعداد آيات قرآن را 6204 تا 236 آيه مى شمارند ، طبق روايتى كه يعقوبى در باره مصحف امير المؤمنين عليه السلام نقل مى كند، مجموع آيات آن شش هزار و دويست و اندى آيه است. ۱
ليكن در ديگر نسخه هاى الكافى ، تماما، عبارت «سبعة عشر ألف آية» آمده است.

2 . نظريّه تقريبى بودن عدد

محقّق جليل ، علّامه شعرانى در ذيل اين حديث مى گويد:
أقول: أمّا كلمة سبعة عشر ألف آية، فى هذا الخبر، فكلمة عشر زيدت قطعا من بعض النسّاخ أو الرواة؛ و «سبعة آلاف» تقريب، كما هو معروف فى إحصاء الاُمور لغرض آخر غير إحصاء العدد؛ كما يقال: أحاديث الكافى ستّة عشر ألف، و المقصود بيان الكثرة و التقريب، لا تحقيق العدد؛ فإنّ عدد آى القرآن الستّة و السبعة آلاف . ۲
توضيح: مقصود علّامه شعرانى از عبارت «عدد آى القرآن الستّة و السبعة آلاف» اين است كه تعداد آيات قرآن ، شش ـ هفت هزار آيه (حدود شش هزار و اندى آيه) است.
بيان محدّث فيض در وجه تفاوت رقم هفت هزار با رقم تعداد واقعى آيات قرآن نيز به زودى مى آيد.

3 . درنگى بر اين نظريّه

با تأمّل در اين نظريّه، ملاحظاتى به نظر مى آيد ، از جمله:
يك . وجه معمول و متعارف در تقريب (گِرد نمودن) اعداد، اين است كه اعداد ريز سمت راست را به نزديك ترين رقم كلان مى رسانند . پس لازم بود گفته شود: «إنّ

1.تاريخ اليعقوبى ، ج ۲ ، ص ۱۳۶.

2.ر. ك : شرح اُصول الكافى ، ج ۱۱ ، ص ۸۷.

صفحه از 216