لو أنَّ ابن آدم سأل واديا من مالٍ فاُعطيه لسأل ثانيا فاُعطيه فسأل ثالثا ولا يُملأ جوفُ ابنِ آدمَ إلّا التراب ويتوب اللّه على من تاب ذلك الدين القيّم عند اللّه الحنيفية غيرَ المشركة ولا اليهوديّة ولا النصرانيّة . ۱
و پس از مدتى ، اين آيات ، نسخ شده اند . هيچ قرآن شناسى به خود اجازه نمى دهد، با پريشانى هاى اين متن، انحطاط عبارات و بيگانگى هاى آن ، با ديگر قالب بندى هاى قرآن، آنها را آيات بداند.
اين تشبّث ها به دليل تفكّر حاكميت اخبار بر آيات قرآن و نشناختن ساختار و محتواى قرآن در ارائه تعاليم خود و نيز تعلّق خاطر ارزيابى نشده به اصحاب و اربابِ كتب حديث است.
4 . سيره صحابه در نگارش شرح تفسيرى در متن مصحف
مدارك و شواهد نشان مى دهد برخى از صحابه، تفسير آياتى را كه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وسلم تلقّى مى كردند، در مصحفشان ثبت مى كردند، بدون آن كه متن آيات وحى را با شرح و تفسير آن، خلط كنند. باقلانى ۲ و زرقانى ۳ و ابن جزرى ، ۴ به اين نكته تصريح دارند. بنا بر اين ، اگر در برخى از روايات ، گفته مى شود كه در مصحف ابن مسعود يا ابى بن كعب و ديگران، اضافه اى در آيه اى آمده ۵ كه در مصحفِ موجود نيست ، آن اضافه ، از باب شرح و تفسير آيه است. به نظر مى رسد قول عمر بن خطاب كه در عصر خلافت خود به برخى از صحابه مى گويد: «جرّدوا القرآن» ، ۶ ناظر به حذف اضافات
1.فضائل القرآن ، ص ۱۹۲؛ المستدرك ، ج ۲، ص ۵۳۱.
2.البرهان ، ج ۱، ص ۲۳۵ .
3.شرح على الموطأ ، ج ۱، ص ۲۵۵.
4.النشر فى القراءات العشر ، ج ۱، ص ۲۲.
5.الدر المنثور ، ج ۲، ص ۱۳۱.
6.تاريخ الاُمم و الملوك (تاريخ طبرى) ، ج ۴، ص ۲۰۴، طبع مصر و ج ۱، ص ۲۷۴۱ طبع اروپا؛ تذكرة الحفّاظ ، ج ۱، ص ۷ .
