مى رود ، جز چهره او ...» ، اين تعابير ، به كار رفته اند : «إنّما عُنى بذلك ...» ، ۱ «مَعناه كُلّ شى ء ...» ، ۲ «وإنّما عنى ذلك ...» ۳ و «فَإنّما أُنزلت كُل شى ء ...» . ۴ با مقايسه اين تعابير ، به خوبى روشن مى شود كه مراد از اصطلاح «فإنّما أنزلت ...» ، تفسير و معناى آيه است .
شاهد ديگر اين كه خود پيشوايان معصوم عليهم السلام ، آيات كريمه قرآن را در هر باب ، موافق و عين آنچه در اين قرآن موجود در عصر ماست، قرائت و به آنها استناد كرده اند ، حتى در آن آياتى كه اخبارى چند ، آيه را تحريف شده معرفى مى كند . اين نيز شاهدى است بر اين كه در اين اخبار كه مى گويد آيه اى فلان طور نازل شده، تفسير بر حسب تنزيل آن است .
6 . شناخت واژگان كليدى در احاديث
بررسى اصطلاحى تعابيرى مانند: «كنّا نُقْرأ كذا ؛ ما چنين اقراء مى كرديم»، «تنزيله كذا ؛ تنزيل آيه به اين صورت است»، «هكذا نَزَلَتِ الآية ؛ آيه چنين نازل شده است»، «حرَّفوا كتاب اللّهِ ؛ كتاب خدا را تحريف كردند» ، براى درك درست رواياتى كه اين تعابير در آنها به كار رفته ، ضرورى است.
قرائت : يكى از معانى مشهور قرائت ، «خواندن» است، هر چند اين كلمه ، بيشتر درباره خواندن الفاظ قرآن به كار مى رود ، ليكن در لسانِ احاديث ، اختصاصى به اين مورد ندارد و براى خواندن تأويل و تفسير قرآن نيز به كار رفته است . ۵
شيخ مفيد رحمه الله مى گويد:
... گاهى به تأويل قرآن، قرآن گفته مى شود و در اين مطلب ، خلافى بين مفسّران
1.الكافى ، ج ۱، ص ۱۴۲.
2.التوحيد ، ص ۱۴۹.
3.بصائر الدرجات ، ص ۱۹.
4.الاحتجاج ، ج ۱، ص ۵۹۸ .
5.الناسخ و المنسوخ ، ص ۱۱ ؛ الجامع لأحكام القرآن ، ج ۱، ص ۸۶.
