هر چند علماى شيعه ، خود ، از بدو تأليف و انتشار كتاب الكافى تاكنون ، هيچ گاه بر اين كتابْ تعصّب نداشته اند و پيوسته ، احاديث آن را از جهت سند و محتوا مورد نقد و بررسى قرار داده اند و در مواردى نيز آنها را قبول نكرده اند . ۱
به عنوان نمونه ، مى توان به ردّ احاديثى كه دلالت بر سى روز بودن هميشگى ماه مبارك رمضان دارد ، ۲ از طرف شيخ مفيد ۳ و سيد مرتضى ۴ و يا نقد و بررسى هاى مفصّل سندى و متنى كه در كتاب شريف مرآة العقول از سوى علّامه مجلسى شكل گرفته است و يا مطالب متقن و بسيار معتبر و قوى اى كه در دو كتاب گران قدر الوافى اثر فيض كاشانى و شرح اُصول الكافى ، نوشته محمّد صالح مازندرانى ، ذيل احاديث الكافى آمده ، اشاره كرد .
از جمله احاديث موجود در كتاب الكافى كه مورد نقد قرار گرفته ، تعدادى از مجموعه احاديثى است كه مرحوم كلينى ، آنها را در بابى تحت عنوان : «باب فيه نكتٌ و نتفٌ من التنزيل فى الولاية» ۵ آورده است و چنين ادعا شده كه اين احاديث ، دلالت بر تحريف قرآن دارند و اگر كسى صدور آن احاديث را از معصومان عليهم السلام پذيرفت ، بايد اعتقاد به اين مطلب داشته باشد كه قرآن ، دچار تحريف شده است.
البته در اين باب ، 92 حديث آمده و كسى در مورد تمامى اين احاديث ، چنين ادّعايى ندارد ؛ بلكه بيشتر احاديث باب ، تفسيرى هستند و چنانچه گفته شد ، درباره تعدادى از احاديث اين باب ، بحث از دلالت بر تحريف و عدم آن
1.لازم به يادآورى است كه برخى از اخبارى هاى افراطى (از جمله سر سلسله ايشان يعنى ملّا محمد امين استرآبادى) ، قائل به پذيرش تمامى احاديث الكافى شده اند ؛ امّا اين تفكّر ، نه تنها به عنوان يك تفكّر رايج در علماى شيعه تلقى نمى شود ، بلكه در اسلوب كلى تفكّر شيعى ، از جايگاهى برخوردار نيست .
2.الكافى ، ج ۴ ، ص ۷۸ .
3.ر.ك : جوابات أهل الموصل ، ص ۲۰ .
4.ر.ك : رسائل المرتضى ، ج ۲ ، ص ۲۹ .
5.الكافى ، ج ۱ ، ص ۴۱۲ .
