زيديه را كه به عنوان تمسخر جفر بيان شده ، نقل مى كند ۱ و حال آن كه ادعاى شيعيان در مورد علم امام ، در تاريخ زندگى ائمه عليهم السلام در موارد فراوانى به اثبات رسيده است .
ابن خلدون در مورد جفر مى نويسد :
و بدان كتاب جفر ، اصلش آن است كه هارون بن سعيد عجلى از سران زيديه كتابى داشت كه آن را از امام صادق عليه السلام روايت مى كرد و علم آنچه براى اهل بيت به طور عموم و براى برخى از ايشان به طور خاص قرار بوده اتفاق افتد ، در آن بود . و تفسير قرآن و آنچه از عجايب معانى در بطون قرآن هست ، در آن است كه از جعفر صادق عليه السلام روايت شده است . ۲
امّا در قرن پنجم ، خلفاى عبّاسى همگى منجّم داشتند كه از حوادث آينده به آنها خبر مى دادند . ابو العلا ، اين عقيده را به طنز بيان كرده و مى نويسد :
لقد عجبوا لآل البيت لماآتاهم علمهم فى جلد جفر
و مرآة المنجّم هى صغرىتريه كل عامرة و قفر .۳
البته تفسير ابو العلا نيز غلط است و ائمه عليهم السلام خود چنين بيان نفرموده اند .
ابن عربى ، با تفسير عرفانى خود ، جفر را در مسير علم حروف قرار داده ۴ و پس از او نيز تفاسير در مورد جفر در همين مسير است .
روشن است علم حروفى كه ابن عربى مطرح مى كند ، هيچ ارتباطى با جفر ائمه عليهم السلام ندارد ؛ زيرا اهل بيت عليهم السلام خود چنين چيزى را در مورد جفر نفرموده اند .
1.ر. ك : تأويل مختلف الحديث ، ص ۷۰ ـ ۷۱ .
2.مقدمه ابن خلدون ، ج ۱ ، ص ۳۶۴ ـ ۳۶۵ .
3.الأنوار البهية ، ص ۵۱ ؛ وفيات الاعيان ، ج ۳ ، ص ۲۴۰ . ترجمه : از حماقت مردم در عجبم ؛ چرا كه وقتى اهل بيت عليهم السلام ادعا مى كنند ، پوست بزغاله اى به ما رسيده كه علم ايشان (به حوادث آينده) در آن هست ، از ايشان نمى پذيرند ، امّا سخن منجّم را كه در آينه كوچك تر از پوست بزغاله حوادث ديده مى شود ، مى پذيرند .
4.ر. ك : ينابيع المودّة لذوى القربى ، ج۳، ص۲۲۲؛ شرح المواقف ، ص۲۷۶؛ كشف الظنون، ج۱، ص۵۹۱ .
