آفاق علم امام در « الكافي » - صفحه 489

است كه ملك ، امورى را به ايشان الهام و بيان مى كند . همچنين مشخص شد كه محدّث هنگام الهام ، شخص ملك را نمى بيند ، بلكه فقط صداى او را مى شنود . و لذا براى راوى ، سؤال شده كه امام چگونه صداى ملك را تشخيص مى دهد كه با پاسخ امام صادق عليه السلام روشن مى شود خداوند ، علمى به امام عطا كرده كه صداى ملك را به وضوح مى شناسد و بدين وسيله اضطراب و ترديد از ايشان دور شده و آرامش و اطمينان حاصل مى گردد .
ممكن است در اين جا اشكال ديگرى به ذهن برسد كه مضمون اين روايات كه رؤيت ملك را توسط محدّث نفى مى كند ، با روايات ديگرى كه خبر از مراوده فرشتگان با ائمه عليهم السلام مى دهند ، منافات دارد .
در پاسخ بايد گفت : در رواياتى كه مراوده فرشتگان با ائمه عليهم السلام مطرح شده ، سخن از فرشته اى نيست كه خبر مى آورد ، در صورتى كه در روايات تحديث ، سخن از فرشته اى است كه خبر مى آورد . به عبارت ديگر ، نديدن فرشته مخبردر حال تحديث ، امرى است و نزول فرشتگان به خانه هاى اهل بيت عليهم السلام و ديدارشان ، امر ديگرى است .
تذكّر به اين نكته لازم است كه محدّث بودن و نبوّت ، لازم و ملزوم همديگر نيستند . لذا اين شبهه كه لازمه محدّث بودن ائمه عليهم السلام ، قائل شدن به نبوّت ايشان است ، اساسا وارد نيست . همين اشكال در روايتى مطرح شده و امام باقر عليه السلام بدان پاسخ داده است . كلينى مى نويسد :
عن حمران بن أعين ، قال : قال أبو جعفر عليه السلام : إنّ عليّا كان محدثا ... يحدّثه ملك . قلت : تقول : إنّه نبيّ؟ قال فحرَّك يده هكذا : أو كصاحب سليمان ، أو كصاحب موسى ، أو كذى القرنين ، أو ما بلغكم أنّه قال : و فيكم مثله ؛ 1 از حمران بن اعين نقل شده كه امام باقر عليه السلام فرمود : به درستى كه على عليه السلام ، محدّث

1.همان جا .

صفحه از 514