نمى خوابد» . و دومى ، هر نوع غفلتى را به كلى نفى مى كند . ¹
بر اساس روايت امام باقر عليه السلام ، روح القدس ، نورى است كه از سوى خداى تعالى به نبىّ و امام افاضه مى شود و با آن نور ، امام از زير عرش تا زير خاك را مى شناسند . ²
در دسته اى از روايات ، در مورد روح تفويض شده به امامان عليهم السلام ، تعبير «روحا من أمرنا» به كار رفته است . و در برخى روايات ديگر نيز تعبير «روح منه» آمده است . لذا با توجه به اختلاف تعبير روايات درباره روح ، مى توان گفت مراد از روح ، مراحلى از علم و فهم است . و با جمع مختلف در اين زمينه چنين استفاده مى شود كه «روح القدس» ، مرحله اى از علم است كه در همه انبيا و اوصيا ، بوده است . ولى «روح منه» و «روح من أمرنا» مرحله بالاترى است كه مخصوص خاتم الأنبيا و ائمه عليهم السلام است . ³
همچنين در بيشتر روايات تصريح شده كه روح ، فرشته نيست ، بلكه خلقى اعظم از ملائكه است . اما در روايتى در تفسير آيه : «كَذَ لِكَ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ ... » ، مراد از روح ، فرشته بيان شده است . ⁴ در اين مورد مى توان گفت ممكن است اين مرحله از علم ، در برخى موارد به واسطه فرشته به امام برسد . لذا از فرشته اى كه ناقل چنين علمى است به روح تعبير شده است .
نكته مهم ديگرى اين كه در روايات فوق بيان شده ، اين است كه روح القدس ، پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله به امام عليه السلام منتقل مى شود . در حالى كه برخى روايات ، حاكى از آن هستند كه امير المؤمنين عليه السلام در حيات رسول اللّه صلى الله عليه و آله نيز حامل روح القدس بوده است . راوى مى گويد :
قلت لأبى عبد اللّه صلى الله عليه و آله : جعلت فداك ! إنّ الناس يزعمون أنّ رسول اللّه صلى الله عليه و آله وجّه