آفاق علم امام در « الكافي » - صفحه 507

و اين علم ، به قدرى عظيم است كه امام صادق عليه السلام در مقابل آن حتى از علوم جميع انبيا ، تعبير به علم نمى فرمايد . كلينى مى نويسد :
قال أبو عبد اللّه عليه السلام : إنّ سليمانَ ، ورث داوود و إنّ محمدا ، ورث سليمان و إنّا ، ورثنا محمّدا . و إنّ عندنا علم التوراة و الإنجيل و الزبور و تبيان ما فى الألواح . قال : قلت : إنّ هذا لهو العلم ؟ قال : ليس هذا هو العلم ، إنّ العلم ، الذى يحدّث يوما بعد يوم و ساعة بعد ساعة ؛۱امام صادق عليه السلام فرمود : همانا ، سليمان از داوود ارث برد و محمد صلى الله عليه و آله از سليمان و ما از محمّد صلى الله عليه و آله ارث برديم . و به درستى كه علم تورات ، انجيل و زبور ، نزد ماست و نيز بيان هر آنچه در الواح است ، پيش ماست . مفضل مى گويد : عرض كردم : همانا ، علم ، همين است . فرمود : اين علم ، (عظيم) نيست . به درستى كه علم ، آن است كه هر روز پس از روز ديگر و هر ساعت پس از ساعت ديگر به ما تحديث مى شود .
روشن است كه مراد از عبارت «إنّ هذا لهو العلم» ، بيان برترى اين علم خاص است ، به صورتى كه بتوان علم را در آن منحصر كرد . و نفى امام بدين معناست كه علومى كه از انبياى گذشته رسيده ، افضل علوم نيست بلكه علم عظيم ، علمى است كه هر صبح و شب و هر ساعت به ائمه اهل بيت عليهم السلام افاضه مى شود كه همان علم به تقديرات و خلق جديد ، علم به محو و اثبات در كتاب و علم به بدائيات است كه پيشتر بيان شد . اين علم ، نه تنها از جميع علوم انبيا و اوصياى گذشته بالاتر است ، بلكه از منابع علمى ديگر ائمه عليهم السلام نيز افضل است . ۲ زيرا همان گونه كه گذشت ، منابع ديگر ، به صورت جمعى و جملى تقديرات را بيان كرده اند و تفصيل تغييرات آنها به تدريج در هر لحظه به ائمه عليهم السلام افاضه مى شود .

1.الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۲۴ ـ ۲۲۵ .

2.ر. ك : همان ، ص ۲۳۹ ـ ۲۴۰ .

صفحه از 514