است كه چيزى از قبل نبوده باشد و اگر آن چيز، از قبل بوده باشد، ديگر اثباتش معنا ندارد. پس محو، به شى ء مثبَت و موجود، تعلّق گرفته و اثبات، به چيزى كه تا حالا به مرحله تحقّق و ثبوت نيامده است.
امام صادق عليه السلام در تفسير مورد بحث مى فرمايد:
هل يمحى إلّا ما كان ثابتا وهل يثبت إلّا ما لم يكن؟ ¹ آيا جز آنچه را كه ثابت است، محو مى كند و آيا جز آنچه وجود ندارد، ثبت مى كند؟
حمران مى گويد: از امام صادق عليه السلام درباره اين آيه شريفه «يمحو اللّه ما يشاء...» سؤال كردم؟ حضرت فرمود:
يا حمران! إنّه اذا كان ليلة القدر، نزلت الملائكة الكتبة إلى السماء الدنيا، فيكتبون ما يقضى فى تلك السنة من أمر. فإذا أراد اللّه أن يقدم شيئا أو يؤخره أو ينقص منه أو يزيد أمر الملك، فمحى ما شاء، ثمّ أثبت الذى أراد. قال: قلتُ: له عند ذلك، فكلّ شى ء يكون فهو عند اللّه فى كتاب؟ قال: نعم. قلتُ: فيكون كذا وكذا. ثمّ كذا وكذا حتّى ينتهى إلى آخره؟ قال: نعم. قلتُ: فأىّ شى ء يكون بيده وبعده؟ قال: سبحان اللّه ! ثمّ يحدث اللّه أيضا ما شاء تبارك و تعالى؛ ² اى حمران! آن گاه كه شب قدر فرا مى رسد، فرشتگان نويسنده، به آسمان دنيا فرود مى آيند و همه امورى را كه در اين سال، مقدّر مى شود، مى نويسند. و اگر خدا بخواهد چيزى از آن نوشته را مقدّم يا مؤخّر كند يا چيزى از آن را كم يا به آن اضافه كند، فرشته را امر مى كند، آنچه را كه مى خواهد، محو كند و سپس آنچه را كه اراده كرده است، ثبت كند.
عرض كردم: هر چه را موجود شود، در كتابى نزد خدا ثبت شده است؟ فرمود: آرى. عرض كردم: پس آنچه در قرآن نوشته شده است، يكايك وجود پيدا مى كند تا آن كه همه امورى كه در آن نوشته شده است تمام شود؟ فرمود: آرى.