كردند، درست به عكس مضمون اخبار وارد است؛ زيرا صريح اخبار بداء، اين است كه بداء در علم مخزون و مكنون خدا و رتبه مقدّم بر ظهورِ صفاتى است و اين آقايان، بداء را در مقام وجود حوادث و نفوس فلكيه و فرشته ها كارگر مى دانند كه آخرين مراحل است. ^۱

4 . بداء و علم امام

شبهه ديگرى كه درباره بداء مطرح است ، اين است كه در روايات، سخن از علم امام به «مايكون» به ميان آمده است و از طرف ديگر، بداء يعنى اين كه خدا چيزى را ايجاد مى كند كه قبلاً هيچ تقديرى در مورد آن، صورت نگرفته است و در برخى روايات وارد شده است كه: «لولا آية فى كتاب اللّه لأخبرتكم بما يكون الى يوم القيامة» . ^۲ پس معلوم مى شود كه امام عليه السلام علم به بدائيات ندارد.
جواب اين سؤال، در روايتى از امام باقر عليه السلام آمده است. در آن روايت، از امام سؤال مى شود كه آنچه در شب قدر، فرشتگان و روح بر اوصيا فرود مى آورند، شما قبلاً مى دانستى؟ آيا آنها چيزى را براى رسول مى آوردند كه رسول صلى الله عليه و آله نمى دانست؟ يا رسول خدا صلى الله عليه و آله آگاه بود؟ در حالى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله در حال موتش، هيچ چيزى را عالم نبود، مگر اين كه على عليه السلام نيز آن را حفظ كرده بود؟... امام عليه السلام فرمود: «گوش كن! رسول خدا وقتى به آسمان ها برده شد، خداوند، همه آنچه را كه تحقّق پيدا كرده بود، به او آموخت كه مقدار زيادى از آن، به صورت جمعى و جَملى بود كه در شب قدر تفسيرش براى پيغمبر صلى الله عليه و آله و امير المؤمنين عليه السلام مى آمد». به حضرت عرض كردم: آيا همراهش تفسيرى نبود؟ فرمود: «چرا، ولى در شب قدر، دستور چگونگى انجام دادن به آنها مى رسيد...». عرض كردم: آيا حكمى كه در شب قدر مى آمد، حضرت مى دانست؟ فرمود: «بله؛ ولى توان امضاى چيزى از آن را نداشت؛ امّا در شب هاى