عَينُ المُحبِّ عَميّةٌ عَن مَعايِبِ المَحبوبِ واُذنُهُ صَمّاءُ عَن قُبحِ مَساويهِ؛ ^۱

۰.چشم عاشق از ديدن عيبهاى محبوبْ كور و گوش او از شنيدن زشتيهايش كر است .

201 . چو اِستاده اى دست افتاده گير! ^۲

۰.نظير سخن امام على عليه السلام :إرحَم مَن دُونَكَ يَرحَمكَ مَن فَوقَكَ؛ ^۳

۰.به فرودستت رحم كن تا فرادستت به تو رحم كند.

202 . چوپان دروغگو بودن .
يا : آن كه به دروغگويى منسوب گشت ، اگر راست گويد ازاو باور ندارند . ^۴

۰.نظير سخن امام على عليه السلام :مَن عُرِفَ بِالكِذبِ لَم يُقبَل صِدقُهُ؛ ^۵

۰.كسى كه به دروغگويى شناخته شود ، سخن راستش نيز پذيرفته نشود.

توضيح : جامعه اى از گزند آسيبهاى اجتماعى در امان است كه راستى و درستى در آن حاكم باشد . با دروغ ، اعتماد عمومى افراد به يكديگر از ميان مى رود . مردم معمولاً پس از چند بار دروغ شنيدن، اعتماد خود را به دروغگو (فرد

199 . چشم تنگ دنيادار را مگر خاك گور پر كند . ^۱

۰.نظير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :لَو أنَّ لاِبنِ آدَمَ مَلاَءُ وادٍ مالاً لَأَحَبَّ أن يَكونَ لَهُ مِثلٌ ولا يَمَلأَُ جَوفَ ابنِ آدَمَ إلاَّ التُّرابُ ويَتوبُ اللّهُ عَلَى مَن تابَ؛ ^۲

۰.اگر فرزند آدم درّه اى پر از مال داشته باشد ، دوست دارد كه يكى ديگر مانند آن داشته باشد . شكم فرزند آدم را جز خاك پر نمى كند و هر كه توبه كند ، خداوند توبه اش را مى پذيرد.

توضيح : «چشم را خاك پر كردن كنايه از مردن است و در اينجا منظور از چشم ، چشم حريص و لئيم است كه مگر مرگ علاجش تواند كرد» . ^۳ هرگاه با حرص زياد روبرو شوند، از اين مَثَل استفاده مى كنند . شايد مَثَل، مختصر شده شعرى از سعدى باشد :

آن شنيدستى كه در اقصاى غور بار سالارى بيفتاد از ستور
گفت : چشم تنگ دنيادار رايا قناعت پر كند يا خاك گور

200 . چشم عاشق كور است . ^۴

۰.نظير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :حُبُّكَ الشَّى ءَ يُعمِى و يُصمُّ؛ ^۵

۰.محبّت تو به چيزى كور و كرت مى كند.

۰.همچنين سخن امام على عليه السلام :