۰.درمان تو در خود تو است ، اما درك نمى كنى و درد تو از خود تو است ، اما چشم بينا ندارى.

توضيح: مراد اين است كه «چيزى را كه به ما نزديك است در جاهاى دور جستجو مى كنيم». ^۱ يا اينكه آنچه در وجود خودمان يا در اختيار خود ما است ناديده مى انگاريم و آن را در جاهاى ديگر مى جوييم.

5 .

آب دريا را اگر نتوان كشيد هم به قدر تشنگى بايد چشيد .^۲

۰.نظير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :مالايُدرَكُ كُلُّهُ لايُترَكُ كُلُّهُ؛ ^۳

۰.آنچه را كه به تمامى فرا دست نمى آيد ، نتوان به تمامى وانهاد.

توضيح: تشويق به حركت و عمل ، هرچند اندك باشد ، از آموزه هاى مهم دين و فرهنگ ما است . انجام دادن عمل به اندازه توان ، وظيفه است و نمى توان به اين بهانه كه همه مقصود به دست آمدنى نيست از تلاش براى رسيدن به هدف باز ايستاد. اين آموزه دينى و فرهنگى در متون دينى و ادبى ، با تعابير مختلفى ظهور يافته است كه مَثَل و حديث بالا نمونه اى از آن است ؛ پس «اگر از چيزى فيض كامل ميسّر نيست ، به مقدار ظرفيت و

۰.برخيز و غسل كن و هر اندازه مى توانى نماز بگزار ... خداى را سپاس گوى و از او [توفيق] توبه و بازگشت از هر چه [آن را] ناخوش مى دارد ، درخواست كن .

توضيح : «منظور غسلى است كه به نيّت هرگونه توبه اى انجام مى شود ، ولى معمولاً كنايه از توبه كردن يا توبه دادن زن يا مرد بدكاره است» . ^۱

3 .آب در شير كردن (داشتن) . ^۲

۰.نظير سخن امام صادق عليه السلام :نَهى رَسولُ اللّهِ عَن أن يُشابَ اللَّبَنُ بِالماءِ لِلبَيعِ؛ ^۳

۰.پيامبر خدا از درآميختن آب با شير ، به قصد فروش نهى كرد .

توضيح: مَثَل، اشاره به داستان مردى است كه آب را در شير مخلوط كرده و به مردم مى فروخت و از اين راه سود كلانى به دست آورده بود و به پند خيرخواهان ، كه او را از اين كار باز مى داشتند ، گوش نمى كرد. روزى سيل آمده و گله گوسفندانش را با خود برد . به او گفتند : «اين سيل ، مجموع همان آبهايى است كه در شير مخلوط مى كردى .» مَثَل حاضر را درباره غشّ در معامله و يا تقلّب و نادرستى به كار مى برند . همچنين به معناى «فتنه و فسادى برانگيختن و هياهو برپا كردن است» . ^۴

۴ . آب در كوزه و ما تشنه لبان مى گرديم يار در خانه و ما گِرد جهان مى گرديم.^۵

۰.نظير شعر منسوب به امام على عليه السلام :دَواؤُكَ فِيكَ و ما تَشعُرُو داءُكَ مِنكَ و لا تُبصِرُ؛^۶