مى شود . در سختىِ آزمايش است كه خوب از بد، راستگو از دروغگو و درست از نادرست بازشناخته مى شود. در اين باره مَثَلها و احاديث بسيارى در كتابهاى امثال و حكم و حديث موجود است كه مَثَل و حديث حاضر نمونه اى از آن است.

13 . آتش كه گرفت خشك و تر مى سوزد. ^۱

۰.يا: آتش كه به بيشه افتاد ، تر و خشك نمى پرسد. ^۲

۰.نظير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :إنَّ النّاسَ إذا رَأَوا الظّالِمَ فَلَم يأخُذُوا عَلى يَدَيهِ أوشَكَ أن يَعُمَّهُمُ اللّهُ بِعِقابٍ منهُ؛ ^۳

۰.هرگاه مردم ستمگرى را ببينند و او را از ستم باز ندارند، دور نيست كه خداوند همه آنان را كيفر دهد.

توضيح: «هنگام نزول غضب يا بلاى عام ، بى گناه و گناهكار ، هر دو ، مبتلا و گرفتار مى شوند». ^۴

14 . آخرت خويش را به دنيا فروختن. ^۵

۰.برگرفته از سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :شَرُّ النّاسِ مَن باعَ آخِرَتَهُ بِدُنياهُ؛ ^۶

۰.بدترين مردم كسى است كه آخرت خود را به دنيا بفروشد.

را به كام بلاياى خويش مى كشد؛ حال ، به طرف مقابل زيانى برسد يا نرسد». ^۱ كاربرد مَثَل هنگامى است كه بخواهند كسى را از انجام دادن كار بدى باز دارند و به اين وسيله عواقب كارش را به او گوشزد كنند .

11 . آتش زبان بودن . ^۲

۰.نظير سخن امام صادق عليه السلام :مَن لَقِىَ المُسلِمينَ بِوَجهَينِ و لِسانَينِ جاءَ يَومَ القِيامَةِ و لَهُ لِسانٌ مِن نارٍ؛ ^۳

۰.هر كس با مسلمانان، دو رو و دو زبان باشد ، در روز قيامت با زبانى از آتش به صحنه محشر مى آيد.

توضيح: «مَثَل را درباره انسان دو رو و بددهن و كسى كه زبان و بيان نيشدار داشته باشد مى گويند» . ^۴

12 . آتش كند پديد كه عود است يا حَطَب . ^۵

۰.نظير سخن امام على عليه السلام :في تَقَلُّبِ الأحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ؛ ^۶

۰.گوهر مردان ، در دگرگونيهاى روزگار شناخته مى شود.

توضيح: درستى و سزاوارىِ بسيارى از ادعاها و تمجيدها هنگام آزمايش معلوم