تدوین الگوی توسعه و پیشرفت اجتماعی در پرتو رهنمودهای امام علی(ع) با رویکرد فازی

نشریه : اسلام و علوم اجتماعی

نویسنده : پديدآورنده : علی اصغر سعد آبادی
پديدآورنده : علی اصغر عزت پور

چکیده :

تغییرات اجتماعی، معمولا با هدف بهبود شرایط زندگی انسان واقع می‌شوند. با این حال، گاهی خود انسان فراموش می‌شود! انسان را باید به منزله کانون طرح‌های پیشرفت و بهبود در نظر گرفت و همواره باید این فکر را در برنامه‌های تغییر مدنظر قرار داد که ابتدا باید انسان‌ها را تغییر داد تا آن‌ها خودشان بتوانند شرایط و موقعیت زندگی خود را بهبود بخشند. تکریم و احترام به شخصیت انسان و حفظ حرمت انسانی، جایگاه خاصی در سیاست‌گذاری‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حضرت علی(ع) داشت. پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از مدل سه شاخگی،[1] به بررسی توصیفی−تحلیلی اهداف و شاخص‌های توسعه و تعالی اجتماعی در سه شاخه رفتاری، ساختاری و زمینه‌ای در پرتو فرمایشات امام علی(ع) بپردازد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه خبرگان و متخصصان علوم اسلامی، ارتباطات، علوم اجتماعی و علوم انسان‌شناسی هستند که در حیطه پژوهش، صاحب رأی و صاحب‌نظرند. نمونه آماری پژوهش مشتمل بر 118 نفر از اساتید مجرب و صاحب‌نظر در حیطه‌های فوق‌الذکر بوده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیده‌اند. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون، شاخص‌های پیشرفت و تعالی اجتماعی در پرتو رهنمودهای امام علی(ع) مورد شناسایی قرار گرفتند؛ سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و 102 مؤلفه شناسایی گردید؛ سپس جهت آزمون نتایج از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. در نهایت 60 مضمون پایه پیشرفت و تعالی انسانی از مجموعه داده‌ها شناسایی گردید. از 60 مضمون پایه تعالی اجتماعی، 33 عامل محتویی، 8 عامل ساختاری و 19 عامل زمینه‌ای مورد تأیید نهایی قرار گرفت.