ائمّه بر ارجاع به قرآن ، استناد به آيات و استدلال به ظواهر آن است . ۱
اين ، در حالى است كه برداشت اوليه ما از برخى احاديث باب ، نشان مى دهد كه مفاد آن ، ظاهر آيات را به گونه اى نفى مى كند و آهنگى متضاد با آن دارد . در اين جا به عنوان نمونه ، مواردى را يادآور مى شويم :
الف . ارجاع ضمير به مرجعى از قواعد و قرائن لفظى ، خلاف آن را نشان مى دهند
در اين خصوص ، مى توان از حديث 37 ياد نمود كه مرجع ضمير را در آيه «ائْتِ بِقُرْءَانٍ غَيْرِ هَـذَآ أَوْ بَدِّلْهُ» ، ۲ به على عليه السلام برگردانده است و مى گويد : «او بدّل عليا» ، ۳ با آن كه به صراحت در خود آيه ، كلمه «قرآن» ذكر شده است .
ب . تفسير واژه قرآنى ، برخلاف معناى لغوى و متعارف آن
از متن حديث 78 ، چنين استفاده مى شود كه واژه «هون» در آيه «الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا»۴ ، گويا به معناى «ترس» گرفته شده است : «هم الاوصياء من مخافة عدوّهم» ؛ حال آن كه نگارنده ، در جمع لغت شناسان ، كسى را نيافت كه لفظ «هون» را به معناى ترس گرفته باشد . به عنوان نمونه ، طبرسى ، ۵ ابن منظور ، ۶ خليل بن احمد ۷ و جوهرى ، ۸ هيچ كدام ، هون را به معناى ديگرى نگرفته اند . مفسرانى چون عكرمه و مجاهد ، آن را سكينه و وقار ، معنا كرده اند و ابن منظور ، هون را نقيض عز و
1.ر.ك : همان ، ص ۲۰۵ .
2.سوره يونس ، آيه ۱۵ .
3.الكافى ، ج ۱ ، ص ۴۱۹ ؛ و نيز حديث ۶۸ و ۹۱ ، چنين وصفى دارند .
4.رسول خدا مى فرمايد : «من أذاع فاحشة كان كمبتدئها ؛ هر كس فحشايى را منتشر كند ، همانند فحشا كننده است» ( الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۵۶ ؛ الاختصاص ، ص ۲۲۹ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۳ ، ص ۳۸۴) . در روايت ديگرى آمده كه ايشان فرمود : «ألا ومن سمع فاحشة فأفشاها فهو كالذى أتاها ؛ هر كس فحشايى را بشنود و آن را افشا كند ، همانند كسى است كه آن را انجام داده است (كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۴ ، ص ۱۵ ؛ الأمالى ، صدوق ، ص ۵۱۶ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۲۱۳) .
5.سوره فرقان ، آيه ۶۳ .
6.ر.ك : مجمع البيان ، ج ۷ ، ص ۱۷۸ ـ ۱۷۹ .
7.ر.ك : لسان العرب ، ج ۱۵ ، ص ۱۶۳ .
8.ر.ك : كتاب العين ، ج ۴، ص ۹۲ .
