كليني و تفسير روايي آيات ولايت - صفحه 402

متن بعضى از روايت ها هم از اين جهت كه در آنها احتمال سقط و افتادگى مى رود ، دچار مشكل است ، چنان كه در حديث 27 مى گويد : نزل جبرئيل على محمّد بهذه الآية هكذا؟ «يا أيّها الذين اوتو الكتاب آمنوا بما نزّلنا فى على نورا مبينا» ، همان گونه كه مجلسى هم يادآور شده ، ۱ آيه اى بدين تركيب ، در قرآن يافت نمى شود ؛ بلكه قسمت نخستين آن ، مربوط مى شود به آيه 47 سوره نساء و قسمت آخر يعنى (عبارت «نورا مبينا») ، برگرفته از آيه 174 همان سوره است .
واقعيتْ اين است كه اگر متن عباراتى چون «هكذا نزلت» ، ناظر به اين معنا باشد كه قرآن ، با عين اين الفاظ و نه اين معانى ، بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده است ، مشكل تحريف را دگرباره به خاطر مى آورد و به طور قطع ، متنى كه برخلاف آيه «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَـفِظُونَ»۲ باشد ، پذيرفته نمى شود و در زمره كلمات اهل بيت عليهم السلام به حساب نمى آيد ؛ بلكه طبق قاعده «ما خالف كتاب اللّه فدعوه» ۳ بايد به دور افكنده شود ؛ امّا خوش بختانه در ميان روايات باب ، كمتر موردى را مى توان با اين ويژگى يافت .
چه مانعى دارد كه برخى از موارد باب ، سبب شأن نزول ، تأويل يا بيان مصداق محسوب شوند؟ چنان كه برخى از شارحان ، در مواردى ، همين احتمالات را بيان كرده اند . به عنوان مثال ، در ذيل آيه «وَ قُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ ... »۴
آمده است : «ليس هكذا إنّما هى المأمونون» . در اين جا علّامه مجلسى ، احتمال مى دهد كه اين تعبير ، حاكى از مقصود آيه باشد ، يعنى مراد همه مؤمنان نيستند ؛ بلكه معصومان اند كه ايمن از خطا هستند . پس مؤمنان كامل ، مقصودند . ۵

1.الكافى ، ج ۱ ، ص ۴۲۴ ، ح ۶۳ .

2.مرآة العقول ، ج ۵ ، ص ۲۹ .

3.سوره حجر ، آيه ۹ .

4.الكافى ، ج ۱ ، ص ۶۹ .

5.سوره توبه ، آيه ۱۰۶ .

صفحه از 408