اين كتاب ، شامل سه بخش اصول ، فروع و روضه بوده و مشتمل بر 16099 يا 16199 حديث است . روش كلينى در نقل احاديث ، آوردن اسانيد احاديث ، به طور كامل بوده است . هدف و انگيزه وى از تأليف كتاب ـ آن گونه كه در مقدّمه بدان اشاره كرده ـ ، تهيه و تدوين كتابى است كه جامع فنون دينى و آثار صحيح از صادقين عليهم السلام و سنّتى باشد كه با آنها واجبات خداوند عز و جل و سنّت كريمه پيامبر صلى الله عليه و آله پا برجا بماند .
در اين كتاب گران قدر ، قرآن و مباحث مربوط به آن ، جايگاه ويژه اى دارد . علاوه بر بابى كه به قرآن اختصاص پيدا كرده ، مباحث مربوط به علوم قرآنى و بخصوص تفسيرى ، در اين كتاب به گونه اى مسبوط طرح گرديده است .
در اين مقاله ، سعى بر آن است كه مباحث ، به نحوى دسته بندى شوند و به ذكر مثال هايى بسنده گردد . در تدوين اين نوشتار ، از نسخه چهار جلدى الكافى ، ترجمه صادق حسن زاده (انتشارات صلوات ، بى جا ، پاييز 1382) استفاده شده و به منظور جلوگيرى از طولانى شدن كلام ، بررسى اسناد و حديث ، صورت نگرفته است . همچنين از بيان سندها خوددارى گرديده و در پاورقى ، به ذكر منبع حديث ، اشاره شده است .

قرآن و علوم قرآنى در «الكافى»

ابتدا بايد يادآور شد كه در تعريف علوم قرآنى آمده است :
اين علوم در نگاه قرآن پژوهان ، مجموعه اى از مسائلى را شامل مى شود كه درباره قرآن كريم بحث مى كند ، مانند : نزول قرآن ، كتابت آن ، ترتيب آيات در مصاحف ، ويژگى ها و اهداف قرآن ، ناسخ و منسوخ قرآن و ... . ^۱
عبد العظيم زرقانى ، در اثر سودمند خود ، مناهل العرفان ، علوم قرآن را بدين گونه تعريف كرده است :
علوم قرآنى ، مباحثى است متعلّق به قرآن كريم ، مانند نزول قرآن ، جمع و كتابت