قرآن و علوم قرآني در كتاب « الكافي » - صفحه 329

جسد و ممثَّل با مثل است ، كه خداوند آن را كتاب حكيم ناميده كه تمام مضامين و معارف قرآن ، مستند به آن است . ۱
در بسيارى از موارد ، روايات تفسيرى الكافى ، تأويلى است ، مانند :
عن أبى بصير قال : سألت أبا عبد اللّه عليه السلام عن قول اللّه عز و جل : «الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُـلْمٍ»۲ قال : بشكٍّ . ۳
در اين آيه ، ظلم به شك ، تأويل شده است .
امّا اين تأويل ها همواره تأويل هاى درستى نبوده و در برخى موارد ، تطبيق هاى نادرستى است كه احتمالاً ساخته دست غُلات بوده و گاهى با نص و بيان آيات قرآن ، يا واقعيت هاى تاريخى ، مخالفت دارند . در اين باره ، لازم است براى رسيدن به نتيجه مطلوب در ارتباط با اين روايات ، بحث سندى و متنى صورت گيرد تا سره از ناسره بازشناخته شوند . از اين دست روايات در كتاب الحجة فراوان است ، هر چند در جاهاى ديگرى نيز مى توان از اين گونه روايات يافت . در اين جا به نمونه هايى اشاره مى گردد :
عن أبى حمزه ، عن أبى جعفر عليه السلام قال : نزل جبرئيل عليه السلام بهذه الآية على محمّد صلى الله عليه و آله هكذا : «فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَـلَمُواْ (آل محمّد حقّهم) قَوْلًا غَيْرَ الَّذِى قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَـلَمُواْ (آل محمّد حقّهم) رِجْزًا مِّنَ السَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ۴» . ۵
در صورتى كه با بررسى آيات پيش از آن مى فهميم كه اين آيه ، به بنى اسرائيل اختصاص داشته و هيچ ارتباطى با آل محمّد عليهم السلام ندارد .
در روايتى عجيب تر آمده است :

1.حلية الأولياء : ج ۶ ، ص ۳۳۵ و ج ۴ ، ص ۱۹۱ ؛ مسند ابن حنبل : ج ۹ ، ص ۴۱۶ (ح ۲۴۸۵۲) ؛ صحيح البخارى ، ص ۳۰ .

2.الاختصاص ، ص ۳۴۳ ؛ مكارم الأخلاق ، ص ۴۳۳ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۲۸۱ .

3.همان ، ص ۵۴ .

4.سوره انعام ، آيه ۸۲ .

5.امام على عليه السلام مى فرمايد : «الحياء يصد عن فعل القبيح ؛ حيا از انجام دادن كار قبيح ، باز مى دارد» . (غررالحكم و دررالكلم ، ح ۱۳۹۳)

صفحه از 332