بحرانى ، ^۱ شهيد اوّل ^۲ و فاضل مقداد ^۳
نيز همچون شيخ طوسى ، معرفت را واجب و طريق آن را ، نظر و فكر دانسته اند.
امّا مرحوم شهيد ثانى ، راه هاى معرفت و ايمان را فراوان مى داند و مى گويد :
الحاصل ، أنّ المعتبر فى الايمان الشرعى هو الجزم و الإذعان . و له أسباب مختلفة من الإلهام و الكشف و التعلّم و الاستدلال ؛^۴خلاصه سخن ، آن كه معتبر در ايمان شرعى ، جزم و اذعان است و براى آن ، اسباب مختلفى وجود دارد ، از قبيل : الهام، كشف، تعلّم و استدلال.
ملا صالح مازندرانى ، معتقد است كه بندگان ، مكلَّف به تحصيل معرفت از طريق نظر و استدلال نيستند ، بلكه بر عهده خداست كه خود را معرفى كند. ^۵
سيد نعمت اللّه جزايرى ، تصريح كرده است كه معرفت خدا ، اعطاى خداى تعالى است نه اكتسابى. ايشان روايات را در اين مضمون ، مستفيض دانسته است. ^۶
مرحوم شيخ انصارى نيز معرفت خدا را پيش از تعريف خداى سبحان ، غير مقدور شمرده است . ^۷
وى تصريح مى كند كه جزم حاصل از تقليد ، در باب معرفتْ كفايت مى كند و نيازى به نظر و فكر نيست .
و كيف كان ، فالأقوى كفاية الجزم الحاصل من التقليد ، لعدم الدليل على الزائد على المعرفة و التصديق و الاعتقاد. و تقييدها بطريق خاصّ ، لادليل عليه. مع أنّ