دكارت ، لايب نيتز ، كانت و هگل ، با هم تفاوت هاى آشكارى دارند. عقل آدمى با همه ارزش و عظمتى كه دارد، در دامنه محدودى به سر مى برد. گر چه در معرفت دينى، نقش اساسى دارد و در اثبات حقّانيت وحى و ضرورت بعثت پيامبران و تحليل عقلى مفاهيم دينى و تفسير گزاره هاى دينى ، تواناست، ولى در برخى از مسائل ، ناتوان و قادر به درك آنها نيست و بدون دين ، در رسيدن به هدف انسانى ناتوان خواهد بود.
با اين رويكرد ، عقل و دين ، دو بالى هستند كه انسان خاكى را آسمانى مى كنند و او را به بلندمرتبه ترين مرحله رشد انسانى و خدايى مى كشانند؛ كسى مى شود كه خداوند او را «خليفة اللّه » بر روى زمين معرفى و جايگزين مى سازد. بنا بر اين ، عقل و دين ، به عنوان دو حجّت الهى و دو بال كمال انسانى براى رشد و سعادت بشر ، لازم و ملزوم يكديگرند و فقدان آن دو ، مساوى با نقصان انسانى است .
