مى داشت ، چنين علفى تباه نمى شد . پس خدا به فرشته وحى كرد: همانا او را به اندازه عقلش پاداش مى دهم (يعنى حال اين عابد ، مانند مستضعفان و كودكان است كه چون سخنش از روى ساده دلى و ضعف خرد است ، مشرك و كافر نيست ؛ لكن عبادتش هم پاداش عبادت عالم خداشناس را ندارد) . ۱
در جاى ديگرى نيز امام صادق عليه السلام از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نقل مى كند كه :
چون خوبىِ حالِ مردى (مانند نماز و روزه و عبادت بسيارش) به شما رسيد، در خوبى عقلش بنگريد ؛ زيرا به ميزان عقلش پاداش مى يابد . ۲
امام باقر عليه السلام فرمود :
چون خدا عقل را آفريد ، به او فرمود : پيش بيا . پيش آمد ، فرمود : برگرد . برگشت . فرمود : به عزّت و جلالم سوگند ، مخلوقى بهتر از تو نيافريدم! امر و نهى و پاداش و كيفرم متوجّه توست . ۳
خواب عاقل ، بهتر از شب زنده دارى جاهل است
اصل عقل ، يك موهبت الهى است كه به واسطه علم و عمل ، استكمال مى يابد . شخص عاقل ، به اندازه ضرورت و براى كسب قوّه عبادت ، مى خوابد و شب زنده دارى جاهل براى عبادت ، موافق شرايط معتبر و با نيّت هاى صحيح نبوده و عبادتش باطل و ناقص است . لذا خوابيدن عاقل ، بهتر از شب زنده دارى جاهل است . آدمى ، تنها با عقل و معرفت مى تواند واجبات را به طور شايسته به جاى آورد . ۴
امام صادق عليه السلام مى فرمود:
مكنتى پر نعمت تر از عقل نيست و تنگ دستى ، پست تر از جهل و نادانى نيست . ۵
۱.الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۱ ـ ۱۲ ، ح ۸ ؛ اُصول الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۳ .
۲.الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۲ ، ح ۹ ؛ اُصول الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۴ .
۳.الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۶ ، ح ۲۶ ؛ اُصول الكافى ، ج ۱ ، ص ۳۰ .
۴.مرآة العقول ، ص ۳۷ ؛ فرهنگ علوم فلسفى و كلامى ، ج ۲ ، ص ۱۳۹ و ۱۴۶ و ۱۴۹ .
۵.الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۹ ؛ اُصول الكافى ، ج ۱ ، ص ۳۴ .