صورت پذيرفته است. به اين ترتيب ، نظر چهارم اخباريان ( نظر علّامه مجلسى ) مبنى بر اعتبار ذاتى و اوّليه روايات الكافى در صورت نبود معارِض ، نقض نمى گردد .
4 . اختلاف متن و سند روايات « الكافى » با ساير كتب اربعه
اين مطلب همان گونه كه بيان شده است ، مى تواند نافى قطع به صدور روايات الكافى باشد ؛ زيرا احتمال صدور اين روايات به همه اشكال نقل شده ، بسيار بعيد مى نمايد. لذا احتمال تغيير روايت در فاصله صدور تا ثبت در كتب اربعه و الكافى ، منتفى نخواهد بود. به اين ترتيب ، قطع به صدور روايات ( عيناً مطابق با متن ثبت شده ) قابل قبول نخواهد بود .
5 . اشتمال « الكافى » بر اقوال غير صادقين عليهم السلام
با توجّه به اشتمال الكافى بر اقوال غير معصومان عليهم السلام ، چنين نتيجه گرفته شده كه كلينى تعهّدى بر آوردن آثار صرفاً صحيح از صادقين عليهم السلام نداشته و چه بسا آثار ضعيف را نيز همانند غير آن آورده باشد . اما دقّت در مفاد مقدّمه كلينى ، نشان مى دهد كه چنين استفاده اى محل تأمّل جدّى است . كلينى ، در پاسخ سائل به مشكلات او و از جمله به عدم دانش او براى رفع اين مشكلات و همچنين در دسترس نبودن عالمان براى وى ، اشاره مى كند . ۱ همچنين اين كتاب را براى مسترشدين و متعلّمين ، كافى بر شمرده و براى هر كس كه در جستجوى علم دين و آثار صحيح از صادقين عليهم السلام باشد ، اخذ آن را ميسّر مى داند . ۲ حال چنانچه مؤلف در اين كتاب ، صحيح را به ضعيف
1.الكافى ، ج ۱ ص ۸ : « و ذكرت أنّ أمورا قد أشكلت عليك ، لا تعرف حقائقها لاختلاف الرواية فيها ، و إنّك تعلم أنّ اختلاف الرواية فيها لاختلاف عللها و أسبابها ، و أنّك لا تجد بحضرتك من تذاكره و تفاوضه ممن تثق بعلمه فيها » .
2.ر.ك : همان جا : « كتاب كاف يجمع (فيه) من جميع فنون علم الدين ، ما يكتفى به المتعلم ، و يرجع إليه المسترشد ، و يأخذ منه من يريد علم الدين و العمل بالآثار الصحيحة عن الصادقين عليهم السلام . . . » .
