مسائل محمّد بن مسلم در « الكافي » كليني - صفحه 53

ده . عبدالحميد طائى (يك روايت) . ۱
يازده . ابان [بن عثمان] (يك روايت) . ۲
دوازده . بُريد بن معاوية (يك روايت) . ۳
سيزده . [على] ابن رئاب (يك روايت) . ۴
چهارده . ابراهيم بن ميمون (يك روايت) . ۵
پانزده . مثنّى حنّاط (يك روايت) . ۶
شانزده . قاسم بن بُريد (يك روايت) . ۷
هفده . [موسى] ابن ابى حبيب (يك روايت) . ۸
تعداد زياد راويانِ از محمّد بن مسلم ، اين احتمال را كه كلينى ، خود ، نسخه يا نسخه هايى از «كتاب المسائل» محمّد بن مسلم را داشته و به سندى واحد (يا حدّاكثر دو ـ سه سند) از آن نقل كرده باشد ، از بين مى بَرد ؛ چرا كه با فرضِ اختلاف ميان نسخه هاى كتاب (كه اختلاف طُرُق مى تواند نشانه آن باشد) ، معقول نيست كه كلينى از هفده نسخه كتاب (به تعدادِ راويان از محمّد بن مسلم) استفاده كرده باشد . ۹

1.روايت ۱ .

2.روايت ۱۶ .

3.روايت ۳۰ (كه در سند روايت «بُريد بن معاوية العجلى» به «بريد بن ضمرة الليثى» تصحيف شده و اين تصحيف ، عينا در تهذيب الأحكام ، ج ۲ ، ص ۲۶۸ [در متن چاپى : «يزيد» به جاى «بريد»] ، تكرار شده است) .

4.روايت ۵۲ .

5.روايت ۵۶ .

6.روايت ۸۲ .

7.روايت ۹۲ .

8.روايت ۸۵ .

9.بيشتر اين راويانِ هفده گانه (يعنى جز راويان ۱۰ و ۱۴) ، خود ، صاحب دفتر يا دفترهايى از حديث بوده اند و در شمار مؤلّفان شيعى قلمداد مى شوند . براى آگاهى از اين پانزده راوى و كتاب هاى آنان ، به ترتيب ، ر .ك : ميراث مكتوب شيعه از سه قرن نخستين هجرى ، ص ۳۰۰ ـ ۳۰۴ و ۲۲۹ ـ ۲۳۰ و ۳۴۵ و ۴۵۴ و ۱۸۴ ـ ۱۸۵ و ۲۶۲ ـ ۲۶۳ و ۱۹۶ ـ ۲۰۱ و ۳۶۸ ـ ۳۷۰ و ۴۲۷ ـ ۴۲۸ و ۱۷۱ ـ ۱۷۳ و ۲۶۵ ـ ۲۶۶ و ۲۳۹ ـ ۲۴۱ و ۴۲۳ ـ ۴۲۵ ؛ فهرست أسماء مصنّفى الشيعة ، ص ۴۰۸ .

صفحه از 76