5 . قيمت گذارى

براساس رواياتى كه كلينى در باب «اسعار» آورده ، ^۱ قيمت پايين كالا ، از نشانه هاى رضاى الهى و قيمت زياد كالا ، از نشانه هاى غضب خداوند است . قيمت ، تحت نظر ملائكه تدبير مى شود . از مجموع روايات ، به دست مى آيد كه تعيين قيمت ، بر عهده كسى نيست ؛ بلكه به صورت طبيعى تحقّق مى يابد . رواياتى كه دلالت دارند پيامبر صلى الله عليه و آله ، از قيمت گذارى در مورد كالاهاى احتكار شده ، خوددارى كرد ، در الكافى نيامده است . اين روايات ، فقط در كتاب من لا يحضره الفقيه و تهذيب الأحكام و التوحيد آمده است . ^۲ روايتى دالّ بر جواز قيمت گذارى از سوى دولت ، وارد نشده است . بنا بر اين ، كلينى و صدوق ، قيمت گذارى را جايز نمى دانستند .

6 . احتكار

از مجموع رواياتى كه در الكافى درباره احتكار آمده ، به دست مى آيد كه احتكار ، فقط در مورد گندم ، جو ، خرما ، كشمش و روغن است. همچنين احتكار در موردى تحقّق مى يابد كه كالا به اندازه كافى نزد فروشنده هاى ديگر موجود نباشد . البته در برخى روايات ، طعام ، موضوع احتكار است . بدون شك در آن دوره ، گندم ، جو ، خرما ، كشمش و روغن ، طعام به حساب مى آمده ، ولى ممكن است در برخى زمان ها مصداق طعام تغيير كند . بنا بر اين ، به نظر مرحوم كلينى ، احتكار ، فقط در مورد «طعام» است ، با اين كه اوّلين روايت باب ، به صورت حصر ، احتكار را فقط در مورد پنج كالاى ياد شده ، مى دانست . ^۳