5 . قيمت گذارى
براساس رواياتى كه كلينى در باب «اسعار» آورده ، ۱ قيمت پايين كالا ، از نشانه هاى رضاى الهى و قيمت زياد كالا ، از نشانه هاى غضب خداوند است . قيمت ، تحت نظر ملائكه تدبير مى شود . از مجموع روايات ، به دست مى آيد كه تعيين قيمت ، بر عهده كسى نيست ؛ بلكه به صورت طبيعى تحقّق مى يابد . رواياتى كه دلالت دارند پيامبر صلى الله عليه و آله ، از قيمت گذارى در مورد كالاهاى احتكار شده ، خوددارى كرد ، در الكافى نيامده است . اين روايات ، فقط در كتاب من لا يحضره الفقيه و تهذيب الأحكام و التوحيد آمده است . ۲ روايتى دالّ بر جواز قيمت گذارى از سوى دولت ، وارد نشده است . بنا بر اين ، كلينى و صدوق ، قيمت گذارى را جايز نمى دانستند .
6 . احتكار
از مجموع رواياتى كه در الكافى درباره احتكار آمده ، به دست مى آيد كه احتكار ، فقط در مورد گندم ، جو ، خرما ، كشمش و روغن است. همچنين احتكار در موردى تحقّق مى يابد كه كالا به اندازه كافى نزد فروشنده هاى ديگر موجود نباشد . البته در برخى روايات ، طعام ، موضوع احتكار است . بدون شك در آن دوره ، گندم ، جو ، خرما ، كشمش و روغن ، طعام به حساب مى آمده ، ولى ممكن است در برخى زمان ها مصداق طعام تغيير كند . بنا بر اين ، به نظر مرحوم كلينى ، احتكار ، فقط در مورد «طعام» است ، با اين كه اوّلين روايت باب ، به صورت حصر ، احتكار را فقط در مورد پنج كالاى ياد شده ، مى دانست . ۳
1.ر.ك : همان ، ص ۱۶۲ ـ ۱۶۴ .
2.ر.ك : وسائل الشيعة ، ج ۱۲ ، ص ۳۱۷ ـ ۳۲۰ .
3.الفهرست ، ص۲۶۲ ( رقم ۷۹۸ ) .
4.ر.ك : الكافى ، ج ۵ ، ص ۱۶۴ ـ ۱۶۵ .
