دو . تقدّم زمانى به معصوم عليه السلام

گرچه بخارى ، نسبت به ديگر صاحبان صحاح ، اقدم است و تقدّم زمانى در علوم نقلى ـ برخلاف مباحث عقلى ـ ، يك مرجّح است ، امّا در برابر كلينى (با توجّه به اين كه بيش از شصت سال زودتر از او درگذشته است) ، تقدمش به نسبت ، كمتر است ؛ زيرا يكى از معيارهاى اساسى صحّت حديث نزد اهل سنّت ، اين است كه حديث ، داراى سند متّصلى از بخارى تا طبقه صحابى باشد ، و وى با عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و صحابه ـ كه در نگاه اهل سنّت ، عادل اند ـ نزديك به دويست سال فاصله دارد ؛ لكن به اعتقاد شيعه ، با وجود صفات علم و عصمت در امام عليه السلام قول ، فعل و تقرير او همانند قول و فعل و تقرير رسول خدا صلى الله عليه و آله ، «حجّت» است ، و همين كه سند روايت ، به يكى از امامان معصوم عليهم السلام مى رسد ، اگر روايت از نظر متن و سند ، مشكل خاصّى نداشته باشد ، به عنوان «حديث صحيح» پذيرفته مى شود .
تمام دوران زندگى كلينى ، معاصر با امام عصر عليه السلام ، در غيبت صغرا بود و از نظر زمانى ، با امام حسن عسكرى عليه السلام فاصله اى نداشت . حتّى محدّثى چون شيخ صدوق كه بعد از كلينى به دنيا آمده ، با دعاى امام زمان عليه السلام به دنيا آمده است ؛ امّا در بينش اهل سنّت ، هر يك از امامان شيعه ، در حكم فقيه و محدّثى برجسته ، به شمار مى رود و لازم است مانند ديگران ، حديث خود را از طريق سند به رسول خدا صلى الله عليه و آله متّصل نمايند . پس از نظر تقدّم زمانى ، بخارى براى نقل روايات رسول اكرم صلى الله عليه و آله ، فاصله زيادى با آن حضرت دارد ؛ امّا كلينى ، معاصر امام عصر خود است .