ب . تأليف «الكافى» و همعصرى كلينى با نوّاب اربعه
اگر ولادت كلينى را مقارن با سال هاى آغازين ميلاد پر بركت امام عصر عليه السلام (حدود 254 تا 260 ق) در كلين بدانيم ، با توجّه به تاريخ وفات وى ـ كه بنا بر گزارش اصح ، در 329 ق در بغداد اتفاق افتاده است ـ در زندگى 69 يا 75 ساله اش ، ۱ كاملاً عصرغيبت صغراى امام مهدى (عج) و نايبان آن حضرت را درك نموده است .
درباره زندگى كلينى ، بويژه مسافرت هاى وى و تأليف الكافى ، گزارش هاى تاريخى اندكى رسيده است . بى گمان ، يكى از عوامل كمبود و نبود گزارش هاى دقيق تاريخى ، جوّ حاكم و سياسى عبّاسى ها در اواخر سده سوم هجرى بوده است كه بسيارى از رجال اماميه و علماى شيعه ، در حالتى از اختفا زندگى مى نموده اند . بروز شخصيت علمى و ممتاز كلينى ، در نيمه دوم از زندگى اش و قبل از سفر به عراق بوده است . ۲
اجمالاً مى توان گفت كه كلينى ، در اين مرحله از حياتش ، با توجّه به اشتياقش به جمع آورى احاديث معصومان عليهم السلام ، مسافرت هايى به بلاد و كشورهاى اسلامى مانند دمشق ، بعلبك و تفليس و نيز ملاقات هايى با مشايخ و دانشمندان اسلامى داشته و پس از مهاجرتش به بغداد ، به منزلت و شهرتِ با شكوهى دست يافته است . ۳ امر مسلّم اين است كه مجموعه ارزشمند الكافى ، در مدت بيست سال ، سامان يافته است ؛ ۴ ولى چند سؤال باقى است :
1.ر. ك : الكافى و الكلينى ، ص ۱۲۸ .
2.همان ، ص ۱۶۰ .
3.همان ، ص ۱۶۱ .
4.رجال النجاشى ، ص ۲۶۶ .
