كتاب از كتب اربعه شيعه است. از سال تولّد او اطّلاعى در دست نيست؛ امّا وفات او در سال 329 ق، در بغداد اتفاق افتاده است. ۱ وى، سال هاى ابتداى زندگى خود را در همان زادگاه خويش (روستاى كلين از توابع شهر رى) سپرى كرده و چون شهر رى تا اواخر قرن سوم هجرى، تحت نفوذ و سيطره اهل سنّت قرار داشت، براى اخذ حديث و ديدار با مشايخ بزرگ، به قم و سپس به حوزه هاى كوفه، نيشابور و بغداد سفر كرد. كلينى، مجددا به رى، بازگشت، ولى تاريخ دقيق آن مشخص نيست ؛ امّا به احتمال قوى، بازگشت او، به دهه هاى چهارم يا پنجم عمرش و پس از سال سيصد قمرى، باز مى گردد.
كلينى، پس از تأليف جامع حديثى خود، در سال 327 ق، به بغداد سفر كرد و در دو سال پايان زندگى اش، كتاب الكافى را در جمع معدودى از ياران و شاگردان خود، به معرض روايت گذاشت. ۲ وى در سال 328 ق، ۳ يا 329 ق، درگذشت ۴ و در باب الكوفه بغداد، به خاك سپرده شد. ۵ او، علاوه بر كتاب الكافى، كتاب هاى ديگرى نيز تأليف كرده، ولى از آنها اثرى به جاى نمانده است. ۶
مشايخ و شاگردان
در كتاب الكافى، مجموعا پانزده هزار و 339 روايت وجود دارد. بررسى اين اسناد، نشان مى دهد كه كلينى، روايات خود را مجموعا از 34 نفر، روايت كرده است؛ ليكن پانزده هزار و 284 روايت، از هشت نفر و 55 روايت، به واسطه 26 نفر ديگر، روايت
1.. رجال النجاشى، ش ۱۰۲۶؛ الكافى، ج ۱، ص ۴۰ .
2.. تهذيب الأحكام، ج ۱۰ ص ۲۹.
3.. الفهرست، طوسى، ش ۵۹۱ .
4.. رجال النجاشى، ش ۱۰۲۶؛ رجال الطوسى، ص ۴۹۵.
5.. همان جا.
6.. رجال النجاشى، ش ۱۰۲۶.
