الكافي؛ اسناد ، صحّت روايات ، و مآخذ - صفحه 444

2 . روايات مُرسَل و مُعلَّق

كلينى، در مواردى كه چند روايتْ از سند مشتركى برخوردارند، معمولاً روايت اوّل را با سند كامل ذكر مى كند و در نقل روايت بعد، به تعبير «و بهذا الإسناد» بسنده مى نمايد. ۱ در مواردى نيز در سند روايات، قطع، ارسال يا تعليق به چشم مى خورد كه البته اين موارد، در مجموع كتاب، رقمى محدود است. مثلاً در سند روايتى، ديده مى شود: «الحسين بن محمّد، عن المعلى بن محمّد ، عن بعض اصحابه، عن ابى بصير قال...». ۲
روايات مُرسل و مُعلَّق، در معيار متأخّران، روايات ضعيف به شمار مى آيد؛ ۳ امّا كلينى با وثوق به صدور اين روايات از معصوم عليه السلام ، به درج آنها اقدام كرده است و مى دانيم كه در عرف متقدّمان ، صرف وثوق به صدور يك روايت از معصوم عليه السلام ، در صحّت آن روايت، اكتفا مى كرده است. ۴
البته در اكثر موارد، ارسال، به جهت اختصار و اعتماد به اسناد كامل ماقبل بوده است كه اين روش، در ميان قدما معمول بوده است؛ بنا بر اين ، آنها از روايات مرسل خارج مى شوند.

3 . مشتركات در سند روايات

در برخى از اسناد روايات الكافى، مشتركاتى وجود دارد كه تميز برخى از آنها به راحتى و بعضى ديگر به سختى، امكان پذير است. از جمله مشتركات، مى توان از: احمد بن محمّد، ابنِ سنان، حمّاد، ابن محبوب، ابن فضّال و محمّد بن اسماعيل،

1.. الكافى، ج ۱، ص ۲۴۸.

2.. همان، ص ۴۷۴.

3.. قواعد الحديث، ص ۱۹ (به نقل از الوافى) .

4.. همان، ص ۱۰.

صفحه از 452