بررسي انتساب كتاب روضه الكافي بر كليني - صفحه 356

تأليف نمود و در آغاز آن به ذكر دو حديث و تطبيق آن با شاه عباس پرداخت . در سال 1067 ق ، شرح «اصول» الكافى را به پايان رساند و سپس شروع به شرح «فروع» نمود و فروع را در سال 1074 ق ، و «روضه» را در سال 1084 ق ، به پايان رساند . بنا بر اين ، تأليف شرح الكافى ، همانند اصل آن (الكافى) بيست سال زمان برد . ۱

ز . انفرادات ملّا خليل قزوينى

ملّا خليل قزوينى ، گرچه از عالمان بزرگ اماميه است ، ولى اقوال شاذى به او نسبت داده اند كه برخى از آنها چنين است : 1 . عرضه تمام الكافى بر امام زمان(عج) ؛ 2 . هر چه در الكافى به لفظ «روى» آمده ، بدون واسطه از امام زمان(عج) روايت شده است ؛ 3 . تمام اخبار و روايات الكافى ، صحيح و عمل به آنها واجب است ؛ 4 . هيچ روايتى كه جهت صدورش تقيّه باشد ، در الكافى نيست ؛ 5 . روضه ، از تأليفات كلينى نيست ؛ بلكه از تأليفات ابن ادريس يا شهيد ثانى است .
اقوال ياد شده را صاحب اعيان الشيعة ، ۲ رياض العلماء ۳ و روضات الجنّات ۴ از او نقل كرده اند .

ح . بررسى ترديد ملّا خليل ، در انتساب «روضه» به كلينى

آن چنان كه ياد شد ، از جمله انفرادات و اقوال نادر منتسب به ملّا خليل قزوينى ، ترديد در انتساب «روضه» به كلينى است . صاحب رياض العلماء ، ديدگاه او را چنين نقل كرده است :
از شگفت ترين سخنان ملّا خليل قزوينى ، آن است كه «روضه» ، از آنِ كلينى

1.الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱۵ ، ص۱۶۸ .

2.أعيان الشيعة ، ج ۶ ، ص ۳۵۵ .

3.ر . ك : رياض العلماء ، ج ۲ ، ص ۲۶۱ .

4.ر . ك : روضات الجنّات ، ج ۳ ، ص ۲۷۰ .

صفحه از 370