تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 102

را بازداشت كرده و مقام امير الامرايى را به بجكم تفويض كند. ابن مقله، در اين ميان، به دستور خليفه، دست و زبانش بريده شد و به شيوه بدى محبوس گرديد و در حبس، جان باخت. ۱
شورش بجكم، تداوم يافت. وى در 326 ق، به سوى بغداد آمد. ابن رائق كه توان مقاومت در خود نمى ديد، بغداد را ترك كرد و بجكم وارد اين شهر شد و مورد استقبال الراضى قرار گرفت. خليفه، منصب امير الامرايى را به وى واگذار كرد. ۲ بجكم، تقريبا سه سال در مقام خود باقى ماند. ايّام وى، به جنگ و نزاع با بريديان، حمدانيان و ابن رائق سپرى شد و هرج و مرج و نابسامانى، جامعه را قرار گرفته بود. ۳
الراضى، در سال 329 ق، درگذشت. بجكم، از فرش ها و وسايل دار الخلافه، آنچه را دوست داشت برداشت. پس از الراضى، المتقى للّه ، پسر ديگر المقتدر، به خلافت نشست ۴ . اين خليفه ضعيف، قدرت امر و نهى نداشت. ۵ بجكم، اندكى پس از درگذشت الراضى، در رجب 329 ق، به دست كردان نهرجور كشته شد. ۶
بغداد در اثر آشوب ها و جنگ ها، دچار وضعيت بحرانى گرديده بود و همچنان در برابر دگرگونى هاى سياسى قرار داشت. بغداد، به تصرّف بريديان درآمد ولى دوام نياورد. ۷ آن گاه كورتكين ديلمى، بر بغداد مستولى شد و لقب امير الامرايى يافت. ۸ مدّتى نيز ابن رائق، به دعوت خليفه، وارد بغداد و امير الامرا گرديد، امّا دوره دوم

1.. همان، ص ۳۴۶.

2.. همان جا .

3.. ر.ك: همان، ص ۳۴۶ ـ ۳۶۸.

4.. المنتظم، ج ۱۳، ص ۴۰۳؛ الكامل فى التاريخ، ص ۳۶۶ ـ ۳۶۹.

5.. مروج الذهب، ج ۴، ص ۳۴۰.

6.. الكامل فى التاريخ، ج ۸ ، ص ۳۷۱.

7.. همان، ص ۳۷۴.

صفحه از 143