تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 103

حكومت وى، كوتاه بود و مدام به جنگ با بريديان پرداخت. سرانجام از آنان شكست خورده و با خليفه المتقى، از بغداد به موصل نزد حمدانيان گريخت و بغداد در معرض قتل و غارت بريديان قرار گرفت. ابن رائق، در 330 ق، در موصل كشته شد. سپس ناصر الدوله حمدانى بر بغداد چيره شد و منصب امير الامرايى يافت. سپس توزون ترك، امير الامرا شد. ۱
توزون، المتقى را از خلافت بركنار و عبد اللّه ، پسر المكتفى را با لقب المستكفى باللّه ، در 333 ق، به خلافت نشاند. اين خليفه، تا 334 ق، حكومت كرد. ۲ پس از توزون، ابن شيرزاد، جانشين او شد ۳ و در 334 ق، احمد معز الدوله ديلمى، بر بغداد چيره شد. ۴ با سيطره ديلميان آل بويه، فصل جديدى از تحوّلات سياسى در بغداد آغاز شد كه به دوره سوم خلافت عباسيان موسوم است.

8. تشيّع در بغداد

دوران حيات ثقة الاسلام كلينى، يكى از مهم ترين ادوار گسترش و توسعه تشيّع است. چنان كه در اين نوشتار به حكومت هاى شيعى اين ادوار در شمال افريقا، مصر، شام، شمال بين النهرين، يمن، ايران مركزى، گرگان، طبرستان و ديلمان اشاره گرديد. يكى ديگر از حساس ترين مراكز رشد شيعه در اين دوران، شهر بغداد بود كه بخشى از ايام زندگانى اين دانشمند بزرگ در آن جا سپرى گرديد و سرانجام نيز در اين شهر، سر بر بالين خاك نهاد.
بغداد، پايتخت امپراتورى عباسى، شهرى با مذاهب و مكاتب مختلف بود. شيعيان، از ابتداى تأسيس اين شهر، در آنجا حضور داشتند. اسامى راويان حديث

1.. همان، ص ۳۷۴ ـ ۳۸۴.

2.. تاريخ الفخرى، ص ۲۸۷.

3.. الكامل فى التاريخ، ج ۸ ، ص ۴۲۱.

4.. تاريخ الفخرى، ص ۲۸۸.

صفحه از 143