3. تحوّلات سياسى

در عصر كلينى، منطقه رى، بارها شاهد حكومتِ خاندان هاى حكومتگر و امرا و سرداران مختلف بود. بنى عباس، طاهريان، علويان، دلفيان، سامانيان، ساجيان، آل زيار، آل بويه و برخى ديگر از سرداران را كه نامشان در شرح حوادث ذكر خواهد شد، مى توان نام برد.
با ظهور و آغاز حكومت هاى نيمه مستقل و مستقل ايرانى، بيشتر نيمه اوّل قرن سوم هجرى، رى، در اختيار طاهريان قرار گرفت. ^۱ طاهريان، اوّلين سلسله ايرانى بعد از اسلام به شمار مى رود. علويان طبرستان، نخستين دولت شيعى ايرانى است كه به سال 250 ق، در خطّه شمال ايران تشكيل گرديد. بنيانگذار اين دولت، حسن بن زيد داعى كبير، از سادات حسنى ساكن رى بود. محمّد بن اوس بلخى، يكى از عمّال طاهريان بود كه ستم را بر مردم رويان و چالوس به اوج خود رسانده بود. مردم براى دادخواهى، پيش سادات مى رفتند و اين بار عدّه زيادى از آنان نزد سيّدى در كجور، به نام محمّد بن ابراهيم، از سادات حسنى رفتند و از وى خواستند كه حكومت ناحيه را بر عهده گيرد. وى گفت مرا اهليّت اين كار نيست، امّا شوهر خواهرم، حسن بن زيد، شايسته اين كار و مردى شجاع و كارآزموده است.
شورشيان به رياست عبد اللّه بن وندا اميد، نامه اى به حسن بن زيد در رى فرستادند و او را به رويان دعوت كردند. وى اين دعوت را پذيرفت و راهى شمال گرديد و در 25 رمضان 250 ق، تمام بزرگان كلار، با او بيعت كردند. كار حسن بالا گرفت. وى در مدّت سه سال، از رمضان 250 ق، تا ذى حجّه 253 ق، تمام طبرستان و قسمت مهم ديلم و رى را به تصرّف خويش درآورد و از همه جا عمّال و پيروان بنى عباس را راند. ^۲