تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 116

ترك دستگاه خلافت عباسى، صلابى را والى رى گردانيد. ۱
به اين ترتيب، رى در قلمرو سياسى عباسيان قرار گرفت. صلابى، در سال 262 ق، درگذشت و كيغلغ، حاكم رى گرديد. ۲ در سال 266 ق، اساتكين تُرك، بر رى غلبه يافت و حاكم پيشين رى، طلمجور را بيرون راند. ۳
حسن بن زيد علوى، به سال 270 ق، درگذشت و برادرش محمّد بن زيد، به حكومت رسيد و تا سال 287 ق، در مسند قدرت باقى ماند. ۴ وى در سال 272 ق، به فكر تسخير رى افتاد. حاكم رى، اساتكين بود. نيروهاى دو طرف، در خوار رى (گرمسار كنونى) جنگيدند و محمّد بن زيد شكست خورد و به لاريجان هزيمت كرد. اذكوتكين، كشتار سنگينى در رى به راه انداخت. ۵ درسال 275 ق، احمد بن حسن ماردانى بر رى غلبه كرد و تشيّع را در آن ديار ظاهر گردانيد. وى پيشتر در خدمت اذكوتكين، پسر اساتكين تُرك بود. ۶
رافع بن هرثمه، امير خراسان بود. وى، به طبرستان لشكر كشيد و محمّد بن زيد، از پيش او گريخت. رافع، به طالقان رفت و آن جا را خراب كرد و غلات را به آتش كشيد. ابن اثير، در ذيل حوادث سال 275 ق، نوشته است:
رافع، به رى آمد و تا درگذشت الموفّق به سال 276 ق، در اين شهر اقامت كرد. ۷
به نظر مى رسد در اين جا، اشتباهى رخ داده باشد؛ چون تاريخ درگذشت الموفّق، بنا بر گزارش خود ابن اثير و ديگر مورّخان، 278 ق است. ۸ به هر صورت، رابطه

1.. تاريخ الطبرى، ج ۹، ص ۵۰۱ و ۵۰۶ .

2.. الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۳۰۴.

3.. تاريخ الطبرى، ج ۹، ص ۵۴۹ .

4.. تاريخ رويان، ص ۷۱؛ تاريخ طبرستان، ج ۱، ص ۲۴۹ و ۲۵۶.

5.. تاريخ طبرستان، ج ۱، ص ۲۵۲؛ الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۴۱۸.

6.. معجم البلدان، ج ۳، ص ۱۲۱ (ياقوت، اذكوتكين را كوتكين بن ساتكين ترك نوشته است).

7.. الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۴۳۴.

8.. همان جا؛ تاريخ الطبرى، ج ۱۰، ص ۲۲؛ الأنباء بأنباء الأنبياء، ص ۳۰۹؛ البداية و النهاية، ج ۱۱، ۶۷ و... .

صفحه از 143