از اين رو مى توان گفت: قم ، در شمار شهرهاى ناحيه پهله قرار داشته است. بنا بر نوشته ابن فقيه ، قم ، در زمان ساسانيان ، جزو بلاد پهلويان به حساب مى آمد. ^۱ ابن خردادبه نيز به شهرهاى ناحيه پهلويان اشاره كرده است و در گزارش اندازه مسافت نواحى اين ناحيه ، از قم نام برده است. ^۲ وى ، قم را در شمار ناحيه ماد يا ماه عربى نوشته است. ^۳ انوشيروان ، در تقسيمات كشورى تجديد نظر نموده و ايران را به چهار ناحيه بزرگ تقسيم كرد. دينورى ، قم را در شمار ناحيه دوم (پادوسپان شمال) عهد انوشيروان ياد كرده است و در شمار مناطق اين ناحيه ، از اصفهان، قم، جبل، آذربايجان و ارمنيّه نام برده است. ^۴ يعقوبى نيز قم را در شمار ناحيه آذربايجان اسپهد (پادوسپان شمال) ذكر كرده است. ^۵
حمد اللّه مستوفى ، جغرافى دان مشهور نوشته است: «طهمورث (پيشدادى) ، قم را ساخت». ^۶ فردوسى ، در شمار شهرهاى عصر پيشداديان و كيانيان سروده است:

بفرمود عهد قم و اصفهاننهاد بزرگان و جاى مهان.^۷
در منظومه ويس و رامين پيش از اسلام نيز آمده است:

ز گرگان و رى و قم و صفاهانز خوزستان و كوهستان و ارّان.^۸
در كتاب ارزشمند و قديمى تاريخ قم آمده است :
مدّتى نام قم ، «ويران آبادان كردكواد» بوده است . يعنى قباد ، عمارت كرد و آبادان