تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 132

حسّاسيت هاى فكرى و مذهبى اكثريت عامّه و نظام خلافت ، به تشيّع، بر اهمّيت جايگاه شهر قم ، برترين مركزيت شيعى، افزوده بود. بويژه اين شهر به عنوان يك كانون پوياى تشيّع، موجب گسترش اين مذهب در ناحيه مركزى ايران گرديد و حوزه سياست و حكومت را متأثر ساخت. اين تأثير در ابعاد گوناگون بوده است و در اين جا به دو بعد آن اشاره مى شود.
يكى از ابعاد آن ، ظهور شخصيت هاى سياسى تأثيرگذار بوده است. نقش رجال سياسى قم ، از سده چهارم تا هشتم هجرى ، به يقين از مسائل مهم و محورى در جهان سياست محسوب مى شود. ابو الفضل محمّد بن الحسين قمى ، معروف به ابن العميد قمى، تاج الملك قمى ، مجد الملك قمى، شرف الدين قمى، مؤيّد الدين ابى طالب محمّد بن على بن علقمى قمى ۱ ، سعد الدين آبى ۲ و... ، از جمله شخصيت هاى سياسى اى هستند كه در سلسله هاى مختلف حكومتى ، نفوذ و قدرت داشتند و تلاش برخى از آنها ، موجب قوّت يافتن مذهب شيعه در ايران گرديد.
يكى از شخصيت هاى برجسته دوران ثقة الاسلام كلينى، حسين بن روح نوبختى است. كشى ۳ و ابن طى ، ۴ ابن روح را قمى مى خوانند. علاوه بر آن، «نوبختى» ، در زبان فارسى به لهجه اهالى آبه (آوه يا آبه در حوالى غرب قم) سليس و روان بود. ۵ به نظر مى رسد ، حسين بن روح ، از طرف مادر ، به خاندان نوبختى پيوند داشته است ؛ زيرا در شمار خاندان نوبختى، نامى از پدرو نياى وى، روح و ابى بحر ، ديده نمى شود.

1.. ر.ك: انوار المشعشعين، ج ۱، ص ۲۳۷ ـ ۲۵۷.

2.. گنجينه آثار قم، ج ۱، ص ۳۶۵.

3.. رجال الكشى، ص ۴۶۶.

4.. تاريخ سياسى غيبت امام دوازدهم، ص ۱۹۲.

5.. همان جا .

صفحه از 143