تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 73

8. قيام هاى علويان

يكى از حوادث سياسى مهمّ ايّام عباسيان، قيام هاى سادات، عليه اين خاندان بود و اين قيام ها، مقارن حيات كلينى نيز ادامه داشت. ده ها قيام و مخالفت كوچك و بزرگ را نويسندگان سيره، تاريخ و مقاتل ثبت كرده اند. ۱ بسيارى اين قيام ها، منجر به شكست و كشتار يا اسارت و حبس علويان انجاميد. امّا برخى از اين جنبش ها، منجر به تشكيل حكومت توسّط اين سادات گرديد. حكومت ادريسيان در مغرب، علويان در طبرستان و آل طباطبا در يمن، از جمله آنهاست. فاطميان در مصر نيز، خود را از نسل حضرت زهرا عليهاالسلام مى دانستند. اين سادات، از نظر مذهبى به فرقه هاى مختلف وابستگى داشتند. برخى، امامى ، گروهى اسماعيلى و عدّه اى زيدى مذهب بودند.
حكومت ادريسيان در مغرب اقصى، در خلال 172 ـ 375 ق، تداوم يافت. ۲ علويان طبرستان نيز از 250 تا 316 ق، حكومت كردند. ۳ سلطه فاطميان، با حكومت عبيد اللّه المهدى در 297 ق، آغاز و تا 567 ق، ادامه يافت. ۴ حكومت آل طباطبا هم از سال 284 ق در يمن، آغاز گرديد و به مدّت يازده قرن تا اواخر قرن چهاردهم هجرى بويژه در مناطق كوهستانى، به صورت گسسته تداوم يافت و در 1962 م، به وسيله كودتاى عبد الرحمان الآريانى، با تحريك جمال عبد الناصر، حكومت امامان در يمن منقرض گرديد. ۵

9. دولت هاى منطقه اى و مستقل

سده سوم و نيمه سده چهارم، اوج گسترش ظهور يا تداوم دولت هاى منطقه اى و

1.. ر.ك: مقاتل الطالبيين، ص ۶۳۶ به بعد.

2.. تاريخ دولت هاى اسلامى و خاندان هاى حكومتگر، ج ۱، ص ۴۴.

3.. تاريخ رويان، ص ۶۵ و ۸۲ .

4.. تاريخ دولت هاى اسلامى و خاندان هاى حكومتگر، ص ۱۱۰؛ تاريخ سياسى اسلام، ص ۶۹۰.

5.. تاريخ زيديه در قرن دوم و سوم، ص ۲۳۵؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج ۲، ص ۵۶؛ دولت زيديه در يمن، ص ۲۶.

صفحه از 143