قدرت آل بويه در عراق ، تا سده پنجم هجرى دوام يافت. گفتنى است كه قبل از نفوذ آل بويه در عراق، اين دولت از تاريخ 320 ق، در ايران تأسيس شده بود ^۱ و مى توان گفت دهه آخر حيات كلينى ، هم زمان با ظهور بوييان در ايران بوده است. حكومت آل بويه ، در فارس، خوزستان، كرمان، رى، اصفهان، همدان و عراق ، از 320 تا 448 ق، تداوم يافت. ^۲
علويان طبرستان ، نخستين دولت شيعى ايرانى است كه در عصر حضور و به هنگام امامت حضرت هادى عليه السلام به سال 250 ق در خطّه شمال ايران تشكيل گرديد. بنيان گذار اين حكومت ، حسن بن زيد داعى كبير ، از سادات حسنى بود و در مدّت سه سال ، تمام طبرستان و قسمت مهم ديلم و رى را به تصرّف خويش درآورد و از همه جا عمّال و پيروان بنى عباس را بيرون راند و در سال 255 ق گرگان را هم ضميمه حكومت خويش كرد. حسن در 270 ق درگذشت. پس از وى ، حكومت به چند تن از سادات حسنى و حسينى رسيد و در ميانه حكومتِ سادات، چهارده سال ، سامانيان ، بر قلمرو علويان سلطه داشتند . سرانجام حكومت علويان در سال 316 ق با قتل داعى صغير به دست مردآويج ، به پايان رسيد. ^۳ بنا بر نوشته مولانا اولياء اللّه ، از نويسندگان سده هشتم هجرى، برخى از علويان، زيدى و بعضى ، امامى مذهب بودند. ^۴
علويان طبرستان ، تأثيرات سياسى و فرهنگى عميقى در تاريخ ايران و اسلام بر جاى گذاشتند. ناصر كبير ، از علويان حسينى ، تمام همّ خود را مصروف مسلمان كردن بقيّه مردم ديلم و اشاعه آداب و احكام اسلام در ميان ايشان نمود. غير از آل جُستان ، بسيارى از رؤساى گيل و ديلم ، در خدمت داعيان علوى درآمدند ، همانند