بنا بر گزارش منابع تاريخى ، در سال 250 ق ، در زمان حكومت المستعين، يحيى بن عمر علوى قيام كرد. ۱ ابن اثير نوشته است:
حتّى بغداديان او را براى خود سرپرست ساختند با اين كه پيوستن به علويان در ميان بغداديان سابقه نداشت. در كوفه نيز با او بيعت كردند. سرانجام وى در جنگ با سپاهيان عباسى ، شكست خورد و سرش را بريدند و نزد محمّد بن عبد اللّه بن طاهر فرستادند . مردم بغداد ، ضجّه كشيدند . آنان در باطن ، يحيى را بسيار دوست داشتند. ۲
مسعودى ، از محبوبيت فوق العاده وى در ميان مردم سخن گفته و نوشته است :
در قتل يحيى ، مردم بى تابى شديدى از خود نشان دادند و كوچك و بزرگ ، اندوهگين گشتند و دور و نزديك براى او مرثيه سرودند . ۳
3. جنگ خانگىِ ويرانگر در بغداد
يكى از عوامل مهم تحوّلات سياسى دوران دوم عباسى ، چيرگى تركان بر دستگاه خلافت عباسى بود كه به اين مهم ، در بخش تحوّلات سياسى عمومى جهان اسلام اشاره گرديد. مقطع ميانى سده سوم هجرى ، يكى از فرازهاى مهم و تأثيرگذار اين عامل سياسى به شمار مى رود. حوادث بسيارى در اين مقطع رخ داد. از جمله ، در سال 251 ق ، باغر ترك ، يكى از كارگزاران مهم عباسى ، كشته شد و اين قتل ، سرآمد شورش ها و دگرگونى هاى مهمّى گرديد . تداوم آشوب تركان به گونه اى بود كه المستعين ، خليفه وقت ، به همراهى وصيف، بغا، شاهك، احمد بن صالح و دليل ، از راه آبى و دجله ، راهى بغداد شدند. ۴ مسعودى نوشته است:
مستعين ، وصيف و بغا ، در محرّم سال 251 ق ، در بغداد در منزل محمّد بن عبد اللّه
1.. تاريخ الطبرى، ج ۹، ص ۲۶۶؛ مروج الذهب، ج ۴، ص ۱۴۷؛ الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۱۲۹ (مسعودى، تاريخ قيام يحيى را دو قول ۲۴۸ و ۲۵۰ ق آورده است).
2.. الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۱۲۶ ـ ۱۲۹.
3.. مروج الذهب، ج ۴، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.
4.. الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۱۳۹.
