تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 86

بن طاهر فرود آمدند. قدرت در دست وصيف و بغا بود و المستعين بهره اى از قدرت نداشت . ۱
گروهى از سالاران تركان شورشى سامراء ، به بغداد نزد المستعين آمدند و از وى پوزش طلبيدند و خواهان بازگشت به سامراء گرديدند. رفتار خشونت بار محمّد بن عبد اللّه بن طاهر به هنگام مذاكره با يكى از حاضران به نام بايى بك ، با مبالغه بيشتر در ميان تركان منتشر گرديد و موجب خشم و رنجش خاطر آنان گشت و آنها از آمدن المستعين نيز نااميد شدند. تركان ، تصميم به بركنارى المستعين ، فرزند محمّد بن المعتصم ، گرفتند . آن گاه آنها همداستان شدند تا المعتز ، پسر متوكّل را به تخت خلافت بنشانند. المعتز ، به وسيله المستعين ، در سامراء زندانى بود. وى را از زندان بيرون آوردند و با او به عنوان خليفه بيعت كردند.
چون خبر بيعت با المعتز و نصب نمودن كارگزاران از سوى وى ، به ابن طاهر رسيد ، دستور داد كه از رسيدن خوار و بار به مردم سامراء جلوگيرى كنند و به محاصره اقتصادى سامراء ، از شمال و جنوب ، يعنى ناحيه موصل و بغداد ، پرداخت ؛ حتّى يك كشتى را متوقّف كردند كه ناخدايش فرار كرد و كشتى در بغداد غرق شد. وى به جمع نيرو نيز اقدام كرد. ۲
رويارويى خليفه قديم و جديد ، به جنگ تمام عيارى ميان سامراء و بغداد انجاميد ؛ جنگى خانگى ، ميان دو گروه از عباسيان كه از مهم ترين جنگ هايى است كه بغداد در تاريخ خود با آن روبه رو بوده است.
المستعين ، به ابن طاهر دستور داد براى تقابل با نيروهاى شورشى ، دور بغداد را حصار بكشند و به حفر خندق اقدام كنند و با آرايش و تجهيزات جنگى در دفاع از بغداد بكوشند. وى به كارگزاران خراج تمام شهرها نوشت تا خراج را به بغداد

1.. مروج الذهب، ج ۴، ص ۱۴۵.

2.. همان، ص ۱۶۲؛ الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۳.

صفحه از 143