تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 89

حوادث سامراء و شورش تركان، موجب عكس العمل بغداديان گرديد. در آخر رجب 255 ق، در بغداد، همگان شورش كردند و بر سليمان بن عبد اللّه تاختند؛ زيرا كه نامه المهتدى رسيده بود كه براى وى از بغداديان بيعت بستانند. و مردم بغداد، از عزل و نصب خليفه قديم و جديد از سوى تركان، به شدّت ناخشنود بودند. از سوى سليمان، به مردم گفته شد كه هنوز گزارشى از سامراء در بر كنارى خليفه به ما نرسيده است و آنها باز گشتند. فرداى آن روز، جمعه، مردم دوباره آمدند و در بغداد خطبه به نام المعتز خوانده شد و مردم شنبه آمدند، ابواحمد موفّق را خليفه خواندند و به بيعت با او فرا خواندند. از سامراء پولى به بغداد فرستاده شد كه با المهتدى بيعت كنند. توزيع پول ها، موجب خشنودى آنها را در پى داشت و در هفتم شعبان 255 ق، با المهتدى بيعت كردند و آشوب بغداد فرو نشست. ۱
در رمضان 255 ق، مردم و سپاه بغداد، بر محمّد بن اوس بلخى و نيروهاى همراه وى كه مرتكب تظاهر به فحشا و دست اندازى قهرآميز عليه نواميس و نوجوانان شده بودند، شورش كردند و خانه او و اوباش هاى همراهش را غارت كردند. كالاى غارتى از منزل ابن اوس، دو ميليون درهم ارزش داشت. ۲
حكومت المهتدى، كمتر از يك سال به طول انجاميد و وى نيز بنا بر روايتى، به انتقام كشتن «بايكيال» از فرماندهان ترك توسط پسر عموى او، در رجب 256 ق كشته شد. ۳

4. دوران المعتمد

پس از وى، المعتمد به خلافت نشست. خلافت المعتمد، 23 سال و تا رجب 279 ق به طول انجاميد. ۴ در بخشى از اين دوران، درگيرى هاى دهشتناك صاحب زنج در

1.. الكامل فى التاريخ، ج ۷، ص ۱۹۹.

2.. همان، ص ۲۰۱.

3.. مروج الذهب، ج ۴، ص ۱۸۶.

4.. همان، ص ۱۹۸.

صفحه از 143