و دخالت زنان حرم سرا در امور كشورى، از شاخص هاى ويژه اين دوره است. ۱
در ايّام المقتدر، وزرا و كارگزاران، مدام در حال تغيير بودند. فهرست وزراى وى، بلند و طولانى است: عباس بن حسن، على بن محمّد بن موسى بن الفرات، محمّد بن عبيد اللّه بن يحيى بن خاقان، على بن عيسى بن داوود بن جراح، على بن محمّد الفرات (بار دوم)، حامد بن عباس، على بن محمّد الفرات (بار سوم)، عبد اللّه بن محمّد بن عبيد اللّه الخاقانى، احمد بن عبيد اللّه الخصيبى، على بن عيسى (بار دوم)، ابوعلى محمّد بن على بن مقله، سليمان بن الحسن بن مخلد، عبيد اللّه بن محمّد الكلواذى (الكلوذاتى)، حسين بن قاسم بن عبيد اللّه بن سليمان بن وهب، والفضل بن جعفر بن موسى بن الفرات. ۲
سه بار هم در ايّام المقتدر، عليه او كودتا به وقوع پيوست كه دوتاى آن نافرجام بود و كودتاى سوم منجر به قتل وى گرديد. در ذى قعده 295 ق، پس از درگذشت المكتفى، براى گزينش خليفه جديد، ميان دولتمردان عباسى ديدگاه هاى متفاوتى وجود داشت. برخى به خلافت عبد اللّه بن المعتز و بعضى به ديگر خليفه زادگان عباسى، تمايل داشتند و برخى نيز از جمله ابن فرات، به خلافت المقتدر. بعد از رايزنى، كفّه هواداران المقتدر، سنگين تر گرديد و وى به خلافت برگزيده شد. ۳ امّا مخالفان او آرام نگرفتند و در پنجمين ماه خلافت وى، در ربيع الاوّل 296 ق، اقدام به يك كودتا كردند كه با شكست سختى مواجه گرديدند و بسيارى از كودتاگران، كشته و يا گريختند و بغداد به صحنه كشتار و غارت تبديل گرديد. طرّاحى اين كودتا، از آغاز حاكميت المقتدر در جريان بود و يكى از سران گروه كودتا، عباس بن حسن، اوّلين
1.. در ادامه اين نوشتار، نمونه هايى مستند از ويژگى هاى گفته شده آمده است.
2.. مروج الذهب، ج ۴، ص ۳۰۴ و ۳۰۵؛ المنتظم، ج ۱۳، ص ۶۰ و ۶۱ (در تجارب الاُمم، ج ۵ ، ص ۲۹۱ و تاريخ الفخرى، ص ۲۷۳ وزير عبيد اللّه بن محمّد، با نسبت الكلوذانى آمده است).
3.. الكامل فى التاريخ، ج ۸ ، ص ۹.
