تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 96

آمده و به آنان خواهند پيوست، ولى هيچ كس از آنان چنين نكردند. رأى اين دو، دگرگون شد و به بغداد برگشتند و محمّد بن داوود، در خانه خود پنهان شد و ابن معتز و غلامش، به خانه ابوعبد اللّه بن جصاص پناه آوردند و بيعت كنندگان با ابن معتز، پنهان شدند. شورش، تاراج و كشت و كشتار در بغداد پديد آمد و عيّاران و اوباش، خانه هاى مردم را غارت كردند.
فرمانده نيروهاى انتظامى بغداد، ابن عمرو، كه در كودتا شركت كرده بود ، گريخت. برخى از شخصيت ها، بازداشت شده و آزاد شدند ؛ امّا قاضى المثنى احمد بن يعقوب، بازداشت و اعدام گرديد. محلّ اختفاى ابن معتز و وزيرش معلوم شد و هر دو بازداشت و كشته شدند. حسين بن حمدان نيز بخشيده شد و به حكومت قم منصوب شد. المقتدر، پيكى به سوى ابوالحسن بن فرات، وزير شيعى كه پنهان بود فرستاد و او را به وزارت گماشت و خلعت داد. ابن فرات، از مدافعان خلافت المقتدر بود. ۱ ابن اثير مى نويسد:
از شگفتى هاى اين كودتا، همكارى ابن معتز و حسين بن حمدان است؛ زيرا حسين بن حمدان، شيعه متعصّبى بود كه به على عليه السلام و خاندان او علاقه شديد داشت. از طرفى ابن معتز، از ناصبيان افراطى و مخالفان تند امير مؤمنان عليه السلام به شمار مى رفت . ۲
در ذى حجه 299 ق، ابن فرات، دستگير و اموال وى و يارانش را به تاراج بردند. دستگيرى او، موجب شورش در بغداد گرديد و سه روز، بغداد ناآرام بود. پس از ابن فرات، المقتدر، ابوعلى محمّد بن يحيى بن عبيد اللّه بن يحيى بن خاقان را وزارت داد. ويژگى هاى وى، نماد يك مديريت ضعيف و فاسد بود. در برخورد با مردم، طورى تواضع مى كرد كه كسب محبوبيت كند. فرزندان او در كارها مداخله كرده و بر وى تحكّم مى كردند و رشوه مى گرفتند. از نمونه مديريت وى اين كه در مدّت بيست روز،

1.. الكامل فى التاريخ، ج ۸ ، ص ۱۸.

2.. همان، ص ۱۶؛ تجارب الاُمم، ج ۵ ، ص ۵۵ ـ ۶۴؛ المنتظم، ج ۱۳، ص ۷۹ ـ ۸۱ .

صفحه از 143