تحوّلات سياسي عصر كليني(جهان اسلام، بغداد، ري، قم) - صفحه 98

وى به تشيّع گرايش داشت و حمايت او از شيعيان، سبب افزايش شمار اماميّه در آن روزگار شد. ۱ شيخ طوسى، از امّ كلثوم، دختر نايب دوم، روايت كرده است كه اموالى از سوى وزرا و رؤساى شيعه، مثل آل فرات، به حسين بن روح مى رسيد. ۲ گفتنى است كه بخشى از وزارت ابوالحسن بن فرات، هم زمان با نيابت حسين بن روح نوبختى، سومين نايب خاص حضرت مهدى«عج» بوده است كه از 305 تا 326 ق، در اين سمت به انجام وظيفه اشتغال داشته است. ۳
در 315 ق، خبر حمله سپاهيان قرامطه به غرب عراق، موجب وحشت و آشفتگى گرديد. سپس اخبار پيروزى اين گروه به بغداد رسيد. عموم مردم، از عام و خاص را سخت ترساند و مى خواستند كه به حلوان (سر پل ذهاب امروز) و همدان گريخته و پناه ببرند. فراريان كوفه، وارد بغداد شدند، همه برهنه، گرسنه و خسته بودند. ۴
در سال 316 ق، جنگى بين نازوك، فرمانده نيروى انتظامى و هارون بن غريب كه پسر دايى المقتدر بود، در گرفت. اين جنگ، براى به چنگ آوردن يك نوجوان بود. در اين جنگ، جمعى از طرفين كشته شدند. اين جنگ، موجب تيرگى روابط المقتدر و مونس، فرمانده متنفّذ ترك و بسيار وفادار وى گرديد. ۵
در سال 317 ق، دومين كودتا عليه المقتدر، از سوى مونس خادم، به وقوع پيوست، امّا خليفه در كودتا جان سالم به در برد و مجددا بر اريكه قدرت تكيه نمود؛ ۶ امّا سرانجام سومين كودتا در شوال 320 ق، به ثمر نشست. اين كودتا، توسّط مونس خادم انجام گرفت و به پيروزى كودتاگران انجاميد و المقتدر در جنگ با

1.. دانش نامه ايران، ج ۱، ص ۲۶۱.

2.. الغيبة، ص ۲۳۷.

3.. همان، ص ۲۲۳ و ۲۳۸.

4.. الكامل فى التاريخ، ج ۸ ، ص ۱۷۱.

5.. همان، ص ۱۸۷ ـ ۱۸۸.

6.. تجارب الاُمم، ج ۵، ص ۲۷۱.

صفحه از 143