اوضاع و احوال سياسى ، اجتماعى و فرهنگى دوران حيات كلينى

ناصر صادقيان

چكيده

در اين نوشتار ، نگارنده سعى نموده است تا وضعيت علم ، فرهنگ ، مذهب تشيّع ، حوادث طبيعى و جنگ هايى را كه در دوران حيات شيخ كلينى رحمه الله اتفاق افتاده اند ، مورد تجزيه و تحليل قرار دهد تا معلوم شود كه ايشان كتاب مهم الكافى را در چه شرايطى تدوين نموده و هدف وى از تدوين آن ، چه بوده است . از اين رو ، نگارنده ، نخست به معرّفى محل زندگى شيخ كلينى ، يعنى منطقه رى پرداخته ، و آن گاه به اوضاع شهر بغداد (محلّ رشد افكار كلينى و محل تدوين كتاب الكافى ) مى پردازد .
در بخش اوّل مقاله (يعنى معرّفى شهر رى) نگارنده، به معرّفى حكّام اين شهر و وضعيت علم و فرهنگ و اوضاع مذاهب مختلف اسلامى در آن پرداخته و مهم ترين حوادث طبيعى و سياسى (از قبيل جنگ ها) در آن شهر را بررسى مى نمايد . در بخش دوم ، يعنى معرّفى وضعيت سياسى ، اجتماعى و فرهنگى شهر بغداد نيز همان مباحث را پى گيرى نموده و نمايى كلّى از وضعيت اين شهر در عصر زندگانى كلينى رحمه الله ارايه مى نمايد .
در ادامه ، وضعيت شيعيان بغداد در دوران حكومت عبّاسيان به تصوير كشيده مى شود و اين اوضاع از زمان خلافت سفّاح ، تا زمان شهادت امام حسن عسكرى عليه السلام بررسى مى گردد . بررسى وضعيت شيعيان در دوران غيبت صغرا و ظلم و ستم بى حد و حصر عبّاسيان نسبت به شيعيان و همچنين اوضاع بد فكرى و اعتقادى و اختلاف عقيده در ميان شيعيان ، از مباحث پايانى مقاله حاضر است .
كليدواژه ها : رى ، بغداد ، حكّام رى ، شيعيان بغداد ، غيبت صغرا .