اوضاع و احوال سياسي،اجتماعي و فرهنگي دوران حيات كليني - صفحه 13

جريش بن احمد، ياد مى كند كه وقتى وارد مدينة السلام (بغداد) مى شد ، فقط كتاب هاى پزشكى او بر صد شتر حمل مى گرديدند . ۱

ج . مذهب

با وجود اين كه سرزمين رى را اعراب تصرّف كرده بودند، و زردشتيان را ميانِ پرداخت جزيه و اسلام آوردن، مختار كرده بودند ، با گذر زمان، بر تعداد مسلمانان اين سرزمين افزوده مى شد . در ابتداى امر، در دوره اموى كه مذاهب مخلتف و شعبه هاى گوناگون آنها به وجود نيامده بودند ، مسلمانان رى، بيشترْ اهل سنّت بودند و از دربار خلافت اطاعت مى كردند ؛ ولى از زمانى كه رجال دينى مذهب ها، بخصوص ، پيروان ابوحنيفه و شافعى، به مخالفت با يكديگر پرداختند ، به دسته ها و شعبه هاى گوناگونى تقسيم شدند . البته شيعيان نيز از اين تقسيم بندى ها بى بهره نماندند و به گروه هاى مختلفى كه هر گروه ، پيرو يكى از ائمّه عليهم السلام يا فرزندان آنان بودند، تقسيم شدند . بدين ترتيب، در رى ، سه مذهب شيعى ، حنفى و شافعى پديدار شد و مسلمانان ، به هر يك از اين مذهب هاى سه گانه و فرقه هاى منتسب به آنها معتقد شدند ؛ ۲ چنان كه مقدّسى مى گويد :
... بيشتر مردم رى، «حَنَفى» و «نجّارى» هستند ، مگر روستاييان اين قصبه كه «زعفرانى» مذهب اند و در مسئله «خلق قرآن» توقّف مى كنند ... . در رى، حنبليان نيز بسيارند و سر و صدايى دارند و عوام در مسئله خلق قرآن، پيرو فقيهان هستند . ۳
در آثار البلاد آمده :
و اهل رى، بعضى شافعى و بعضى حنفى هستند . ۴

1.الرسالة الثانية ، ص ۷۷ ـ ۷۸ .

2.رى باستان ، ج ۱ ، ص ۴۲ ـ ۴۵ .

3.أحسن التقاسيم فى معرفة الأقاليم، ج ۲، ص ۵۹۰ ـ ۵۹۱ .

4.آثار البلاد و أخبار العباد، ص ۴۴۳.

صفحه از 33