اوضاع و احوال سياسي،اجتماعي و فرهنگي دوران حيات كليني - صفحه 18

مركز سلسله جديد عبّاسى، با خط و مشى سياسى جديدى تأسيس شد . در دو قرن اوّليه، ساخت اين شهر ، با اين كه اغتشاشات و فتنه هاى زيادى را پشت سر گذاشت ، از فعّاليت و ثروت آن چيزى كاسته نشد و همچنان پلّكان رشد و ترقّى خود را طى كرد . خلفاى مختلف ، ثروتمندان و وزرا، هر كدام بنا بر سلايق خود، قصرهاى مختلفى در قسمت هاى گوناگون شهر بنا كردند و به عيش و نوشْ مشغول شدند .

الف . حكّام

شهر بغداد نيز مانند شهر رى ، خلفا و حكّام بسيارى را در طول دوران حيات كلينى ـ كه يا به مرگ طبيعى يا به دست ديگر مدّعيان قدرت به قتل رسيده اند ـ تجربه كرده است . نگارنده در اين مبحث، تنها به نام و سال به قدرت رسيدن و وفات خلفا اشاره نموده است .
ـ پانزدهمين خليفه عباسى ، احمد بن متوكّل (معروف به «معتمد» ) از خلفاى مشهور آل عبّاس بود و مدّت 23 سال، خلافت كرد . وى به سال 256 ق ، به حكومت رسيد و در سال 279 ق درگذشت .
ـ معتضد، پس از آرام كردن فتنه ها، به سال 279 ق ، به خلافت رسيد و پس از نه سال و نه ماه خلافت ، در سال 289 ق، جان سپرد .
ـ ابومحمّد على بن معتضد (ملقّب به «مكتفى باللّه ») ، بعد از مرگ پدر ، به خلافت نشست . تاريخ شروع خلافت وى سال 289 ق و اتمام آن، 295 ق است .
ـ پس از مرگ مكتفى ، برادر سيزده ساله اش، به صلاحديد رجال دربارى و با لقب «مقتدر باللّه » خليفه شد . سال شروع خلافت وى 295 ق و اتمام آن 320 ق بود .
ـ بعد از قتل مقتدر ، رجال دربار و سرداران ، محمّد بن معتضد را با لقب «قاهر باللّه » به خلافت رساندند . وى به سال 320 ق ، به خلافت رسيد و در سال 322 ق ، كشته شد .
ـ بعد از قاهر باللّه ، ابوالعبّاس احمد بن مقتدر ، با لقب «راضى باللّه » ، به سال 322 ق ،

صفحه از 33