جاحظ مى گويد :
آنچه رشيد را در ايّام جهاندارى ميسّر گرديد ، كسى را ميسّر نگرديد. وزرايى چون برامكه و قاضى اى چون ابويوسف و شاعرى مانند مروان بن ابى حفصه و نديمى چون عباس بن محمّد ، عمّ پدرش ، و حاجبى مانند فضل بن ربيع و مغنّى (موسيقى دانى) مانند ابراهيم بن اسحاق موصلى و زنى مانند زبيده. ^۱
يا در مورد راضى باللّه گفته شده:
... وكان سمحا ، كريما ، شاعرا ، فصيحا ، محبّا للعلماء ، وله شعر مدوّن ، وسمع الحديث من البغوى وغيره. ^۲

ج . مذهب

بغداد، دار الخلافه نوبنياد عبّاسيان، تبديل به مركز تجمّع نژادها ، مذاهب و دين هاى گوناگون شد . تنوّع مذاهب آن ، متناسب با تعداد جمعيّتش، قابل توجّه و تأمّل بود ، چنان كه مذاهبى چون : شيعه ، اهل سنّت (حنبلى ، مالكى ، اشعرى ، معتزلى ، نجارى و حنفى) و غلو و اديانى چون : يهودى و مسيحى نيز در اين شهر وجود داشتند . مهم ترين مذاهب موجود ، مذاهب چهارگانه مالكى ، شافعى ، حنبلى و حنفى و همچنين شيعه اماميّه بودند، كه در اين ميان، اكثريّتْ با حنبليان و شيعيان بود . ^۳
اين مردم، با همه تضادهاى قومى و عقيدتى ، دست كم تا مدّت زمانى ، هم زيستى نسبتا سازگارانه اى داشتند و با يكديگر پيوند خويشى و زناشويى نيز مى بستند، و زمانى نيز با يكديگر در اثر اصطكاك منافع ، رقابت و كشمكش مى كردند ؛ بنا بر اين، گاه در صلح و گاه در جنگ و ستيز بودند كه در اين ميان، به درگيرى هاى هنگام