اوضاع و احوال سياسي،اجتماعي و فرهنگي دوران حيات كليني - صفحه 24

در سال 270 ق ، بالا آمدن آب، باعث مرگ و مير و خرابى بسيار شد ؛ چنان كه طبرى مى گويد :
در اين سال، در سمت غربى بغداد ، دريا سريه ، نهر عيسى شكست و محل دبّاغان و ساج فروشان كرخ، زير آب رفت . گويند : هفت هزار خانه يا نزديك آن را در هم كوفت. ۱

و . وضعيت شيعيان بغداد در دوران حكومت عبّاسيان

سنگ بناى به قدرت رسيدن عبّاسيان ، با تكيه بر تبليغ به نفع «رضاى آل محمّد» پا گرفت ؛ ولى با پايان گرفتن مبارزه با امويان و به قدرت رسيدن نظام عبّاسى ، آنها خطر واقعى را از جانب عموزادگان خويش، بيشتر از ساير اقشار جامعه احساس كردند ؛ زيرا آنان از لحاظ پايگاه معنوى و استدلال، به مراتبْ نيرومندتر، و به لحاظ خويشاوندى با پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله ، به آن حضرت نزديك تر بودند و اين احساس نفوذ ، آنان را سخت به وحشت انداخت ؛ وحشتى كه در اوّلين خليفه عبّاسى و اوّلين روزهاى حكومتش نمود پيدا كرد .
خلفاى عبّاسى، وقتى ديدند به دليل ضعف منطق و استدلال ، نمى توانند شيعيان را از صحنه سياسى جامعه طرد كنند ، تصميم گرفتند آنها را مورد آزار و اذيت و شكنجه قرار دهند . خانه هاى آنها را خراب و كسب و كارشان را محدود كردند ؛ چنان كه زنان شيعه ، براى نماز خواندن، از يكديگر ، لباس و چادر قرض مى گرفتند . ۲
اين آزار و اذيت ها، نسبت به تمامى ائمّه شيعى ، در طول مدّت خلافت خلفاى عبّاسى ادامه داشت. شيعيان در اين دوران، يك روز خوش نديدند و اگر هم بعضى از خلفا، سياست مدارا در پيش مى گرفتند ، به خاطر منافع و مقاصدى بود كه پس از تأمين آنها ، باز شيعيان را مورد آزار و اذيت قرار مى دادند . نگارنده، اين مبحث را

1.تاريخ الخلفاء، ص ۳۶۶؛ تاريخ طبرى، ج ۱۵، ص ۶۶۲۵ .

2.مقاتل الطالبيين ، ص ۵۹۹ .

صفحه از 33