روايات تفسيری شيعه، گونه‌شناسی و حُجّيت - صفحه 18

بسا اوقات، پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم يا ائمه عليهم السلام حکمي را بيان و مستند آن را از قرآن، ذکر کرده‌اند. به سخن ديگر، مطلبي يا حکمي بيان شده و براي قانع ساختن مخاطب يا سؤال کننده و يا براي تعليم چگونگي استفاده از قرآن، مستند قرآني آن مطلب يا حکم، بازگو گرديده است؛ از قبيل: 1 أتيتُ أبا جعفر عليه السلام، فقلت: إنّي أردتُ أن استبضع فلاناً، فقال لي: «أما علمتَ أنّه يشرَب الخمر؟»، فقلت: قد بَلغني عن المؤمنين أنّهم يقولون ذلک. فقال: «صَدَّقهم لأنّ الله تعالي يقول: يُؤْمِنُ بِالله وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ(» ثمّ قال: «إنّک إن استبضعته فهلکَت أو ضاعت فليس علي الله أن يأجرک ولا يخلف عليک». فقلت: ولم؟ قال: «لأنّ الله تعالي يقول: وَلاَ تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ الله لَكُمْ قِيَاماً . فهل سفيه أسفه من شارب الخمر؟ إن العبد لا يزال في فسحة من ربّه ما لم يشرب الخمر، فإذا شربها خرق الله عليه سرباله، فکان ولده و أخوه و سمعه و بصره و يده و رجله إبليس، يسوقه إلي کلّ شرّ، و يصرفه عن کلّ خير»؛ 2
نزد امام باقر عليه السلام آمدم و گفتم: مي‌خواهم سرمايه‌اي با فلاني فرستم. به من فرمود: آيا نمي‌داني که او شراب خوار است؟ گفتم: از سوي مؤمنان به من خبر رسيده است که مي‌گويند وي شراب خوار است. فرمود: آنها را تصديق کن؛ زيرا خداي تعالي مي‌فرمايد: «به خدا ايمان دارد و [سخن] مؤمنان را باور مي‌کند». سپس فرمود: تو اگر سرمايه‌اي با او بفرستي، پس سرمايه‌ات نابود شود و يا ضايع گردد، بر خدا نيست که پاداشي و يا عوضي به تو بدهد. گفتم: چرا؟ فرمود: زيرا خداي تعالي فرموده است: «اموال خود را ـ که خداوند آن را وسيله قوام [زندگي] شما قرار داده ـ به سفيهان ندهيد». آيا سفيهي، سفيه‌تر از شراب‌خوار وجود دارد؟ بنده تا شراب ننوشد، عرصه بر او گشاده است. و هرگاه شراب بنوشد، خداوند پوشش را از او بردارد. پس در اين صورت، شيطان فرزند و برادر و گوش و چشم و دست و پاي او مي‌شود و او را به سوي هر بدي سوق مي‌دهد و از هر خيري باز مي‌دارد.
العياشي: عن الأصبغ بن نباتة، قال: سمعت أمير المؤمنين( يقول: «إنّ

1.يادآور مي‌شود که تا کنون، نوشته‌هايي در توضيح و بيان استنادهاي قرآني نگارش يافته‌اند که به برخي از آنها در زير، اشاره مي‌شود: ـ شيوه استناد حضرت اميرالمؤمنين به آيات قرآن و مقايسه آن با استنادات ساير معصومان، عليرضا دادبين، دانشگاه آزاد، واحد تبريز، ۱۳۸۵، پايان‌نامه کارشناسي ارشد. ـ روش‌شناسي استناد‌هاي معصومين در تفسير اثري، محمد محقق، استاد راهنما: دکتر کاظم قاضي‌زاده، دانشکده علوم حديث قم، ۱۳۸۸، پايان‌نامه کارشناسي ارشد. ـ استشهادات صادقين به قرآن، محمد مهريزي، استاد راهنما: حسن سعيدي، دانشکده اصول الدين. ـ بررسي دلالي استشهادات حضرت علي به قرآن در ده جلد اول بحار الأنوار، علي سيدي، استاد راهنما: دکتر سيد رضا مؤدب، دانشگاه قم، ۱۳۸۱، پايان‌نامه کارشناسي ارشد علوم قرآن و حديث. ـ استناد به قرآن در کلام معصومان، محمدتقي واحديان، قم: يوسف فاطمه، ۱۳۸۱. ـ استناد به قرآن در سيره امامان، غلامرضا گلي‌زواره، قم: بينا. ـ استشهاد به آيات قرآن در کلام حضرت زهرا، سيده کبري عظيمي، فصلنامه صحيفه مبين، ش۳، ص ۲۷ ـ ۳۵.

2.البرهان في تفسير القرآن، ج ۲، ص ۲۳، ح ۲۱۱۶.

صفحه از 35